Klimakteryczne i nieklimakteryczne - co to znaczy?
Owoce i warzywa są organizmami żywymi. Po oderwaniu ich od rośliny wciąż oddychają i żyją. To jak długo będą w dobrej kondycji zależy w dużej mierze od tego jak ludzie będą je traktować i jakie stworzy się im warunki. A aby tak się stało należy dokładnie poznać fizjologiczny aspekt dojrzewania owoców i warzyw.
Zależność tą doskonale znają producenci starający się by owoce i warzywa zachowały jak najdłużej świeży i zdrowy wygląd. Warto aby wiedzę taką posiedli także zwykli konsumenci, bo to pozwoli im na dłuższe przechowywanie zakupionych owoców i warzyw, a także na dokonywanie słusznych wyborów.
Co to znaczy, że owoce i warzywa są lub nie są klimakteryczne?
Duży wpływ na dojrzałość owoców i warzyw, a tym samym na ich jakość ma produkcja etylenu. Jest to naturalny gaz produkowany przez same rośliny, który powoduje ich szybsze dojrzewanie.
Owoce i warzywa klimakteryczne:
Niektóre gatunki mają zdolność do wytwarzania etylenu w bardzo dużej ilości bez potrzeby dodawania go z zewnątrz. Produkcja tego gazu działa u nich na zasadzie perpetuum mobile – gdy tylko w sadzie lub na plantacji otrzymają niewielką dawkę tego gazu, procesu jego produkcji nie da się już zatrzymać. Można go spowolnić, jednak finalnie i tak etylen prędzej czy później doprowadzi do dojrzenia a później przejrzenia owoców i warzyw po zbiorze.
Do gatunków owoców i warzyw klimakterycznych zaliczamy m. in.: jabłka, gruszki, śliwki, brzoskwinie, nektarynki, borówki, awokado, arbuzy, czy pomidory.
Owoce i warzywa nieklimakteryczne:
Owoce i warzywa nieklimakteryczne w przeciwieństwie do klimakterycznych nie mają zdolności do produkcji autokatalitycznego etylenu. W ich przypadku po odcięciu od źródła produkcji tego gazu same także przestają go produkować, a tym samym i dojrzewać.
Do gatunków owoców i warzyw nieklimakterycznych zaliczamy m. in.: czereśnie, truskawki, maliny, jeżyny, cytryny, pomarańcze, ananasy, winogrona, paprykę oraz oliwki.
Co to oznacza w praktyce?
W praktyce fakt istnienia owoców i warzyw klimakterycznych bądź nieklimakterycznych daje nam możliwość przewidzenia jak dany gatunek zachowa się po zakupie, jak również daje możliwość dokonania właściwego wyboru w czasie zakupu. Gatunki klimakteryczne można kupić mniej dojrzałe ponieważ etylen przez nie produkowany doprowadzi do ich samoistnego dojrzenia, natomiast w przypadku gatunków nieklimakterycznych warto kupić owoce i warzywa o właściwej dojrzałości, gdyż w ich przypadku ciężko będzie samemu sterować dojrzewaniem. Nie jest to jednak niemożliwe.
Klimakteryczność i nie klimakteryczność w życiu codzinnym:
- Obecnie trwa sezon na brzoskwinie i nektarynki z importu. Do sieci handlowych trafiają często twarde owoce, które zniechęcają do zakupu. Dlaczego? Przecież to owoce klimakteryczne i same dojrzeją. Wystarczy położyć na dzień-dwa taki twardy owoc w cieplejszym miejscu i po tym czasie będziemy delektować się soczystą i miękką brzoskwinią czy nektarynką.
- Banany po rozpakowaniu kartonu często są zielone. Oczywiście, zielone przyjeżdżają do Polski i zielone trafiają do sieci. Owoce te dojrzewają tak szybko, że gdyby w Ameryce Południowej skąd pochodzą pakowano je żółte do Polski trafiałyby w formie czarnej brei. Nie należy jednak obawiać się ich zielonkawego koloru i można spokojnie kupić na wpół dojrzałego banana. Po ułożeniu go w ciepłym miejscu następnego dnia na pewno będzie już żółty.
- Jabłka to także owoce klimakteryczne. Gatunek ten produkuje naprawdę duże ilości etylenu przez co owoce te szybko dojrzewają. Dzięki temu zakup twardych owoców nie musi zakończyć się męczeniem żuchwy. Podobnie jak w przypadku wspomnianych wcześniej brzoskwiń i nektarynek jabłka z czasem dojrzeją i zmiękną, tak więc staną się akceptowalne także dla amatorów miększych owoców.
Wysoka intensywność wydzielania etylenu przez jabłka ma sporo zalet. Ułożenie innych gatunków owoców – dojrzewających wolniej, wśród jabłek może przyspieszyć ten proces. Koło jabłek można ułożyć śliwki, w lodówce można trzymać z jabłkami mało dojrzałe i jeszcze twarde truskawki. Wszystkie te gatunki szybko staną się dojrzalsze, a tym samym znacznie smaczniejsze.
Ciekawostka:
Dzięki jabłkom można wyczarować zmianę koloru papryki, co w normalnych warunkach nie jest możliwe, gdyż papryka jako warzywo nieklimakterycznie sama nie dojrzeje. Wystarczy kupić zieloną paprykę na której widoczne są „przepalanki” właściwego koloru (lekkie przebarwienie na kolor czerwony lub żółty)i włożyć ją do worka z 2 – 3 dojrzałymi jabłkami. Następnie schować do jakiejś ciemnej szafki. Etylen produkowany przez jabłka spowoduje, że papryka zacznie dojrzewać i nabierać właściwego koloru. Do idealnej barwy nie doprowadzimy, jednak proces dojrzewania zachodzący w warzywie sprawi, że będzie ono słodsze od egzemplarza zielonego i na pewno będzie oryginalnego ubarwienia.
Pietruszka czy to pasternak?
Co jest w środku arbuza?
