Niezmiennie od lat króluje Idared
Produkcja jabłek a ich cena
Sadownicy modyfikują nasadzenia jabłoni ze względu na potencjalną opłacalność produkcji danej odmiany. Niektóre bowiem „wyszyły z mody”, a ich produkcja przestała się opłacać. Na inne zaś od kilku lat notuje się prawdziwy boom na rynku. Sadownicy starają się iść za bieżącymi trendami by jak najwięcej zarobić na produkcji. Nie jest wcale jednak pewne czy posadzenie drzew danej odmiany za kilka lat wciąż będzie opłacalnym posunięciem i czy po wykarczowaniu teoretycznie mało popularnych jabłoni sadownicy nie będą tego żałować. Niestety jabłonie nie są roślinami jednorocznymi i konsekwencje swoich decyzji będą sadownicy ponosili przez wiele lat.
Dobrym przykładem mało trafnej decyzji jest odmiana Idared w przypadku której kilka lat temu prognozowano wielką ekonomiczną klapę. Wielu sadowników pozbyło się wówczas nasadzeń Idareda, co widać choćby w różnicy areału pomiędzy rokiem 2004 a 2006 (spadek o około 14 proc.). Ci, którzy to zrobili zapewne teraz żałują swej decyzji, bo sprzedaż jabłek odmiany Idared ma się świetnie i wciąż jest to eksportowa odmiana nr 1, co bardzo wyraźnie pokazuje mijający właśnie sezon.
Kolejnym przykładem mniej trafnych posunięć jest wzrost nasadzeń Golden Deliciousa. Jest to odmiana, która króluje w europejskich sadach, szczególnie we Włoszech i polskie owoce mają spory problem by konkurować z włoskim towarem na rosyjskim rynku. Słaby i falowy popyt rekompensuje sadownikom cena, która nawet w gorszych sezonach jest wyższa od ceny przeciętnych „czerwoniaków” dlatego amatorów Golden Deliciousa jest coraz więcej. Czy rosyjski rynek będzie jednak w stanie wchłonąć jeszcze większą ilość jabłek tej odmiany?
Powierzchnnia upraw jabłoni w Polsce
W ciągu 7 lat wzrosła o 4,5 proc. i w 2011 roku wyniosła 183,526 tys. ha. W tym czasie znacznym wahaniom uległa struktura odmianowa sadów jabłoniowych w Polsce. Jedne odmiany zaczęły znikać z polskich sadów, innych zaś jest coraz więcej. Są także odmiany, które od lat uprawia się na podobnym areale.
Analizując powierzchnię upraw jabłoni na przestrzeni ostatnich 7 lat (2004 – 2011) wyraźnie widać, że są odmiany które niezmiennie królują w polskich sadach. Dotyczy to jabłoni odmiany Idared, którego w 2011 roku uprawiano na łącznej powierzchni 28,128 tys. ha, co daje ponad 15 proc. powierzchni wszystkich sadów jabłoniowych w danym roku. Niewiele mniej uprawiamy odmiany Jonagold, której powierzchnia nasadzeń w ciągu 7 lat wzrosła o ponad 20 proc. i w 2011 roku wyniosła 20,766 tys. ha. Na trzecim miejscu pod względem powierzchni nasadzeń uplasował się Szampion, którego areał także znacznie wzrósł w ostatnich latach – od 2004 do 2011 roku o 19 proc. i którego powierzchnia zajmowała 18,261 tys. ha.
Jest także kilka odmian, których nasadzenia nie zajmują tak dużej powierzchni, jak te wyżej wymienione, jednak w ciągu ostatnich 7 lat notuje się na nie prawdziwy boom. Do odmian uprawianych na coraz większej powierzchni należą: Elstar, którego powierzchnia wzrosła o 24 proc., Golden Delicious, którego wzrosła o 27 proc., Ligol ze wzrostem areału o 34 proc. oraz rekordzistka pod tym względem – Gala, której powierzchnia sadów w ciągu ostatnich 7 lat wzrosła aż o 60 proc.
Są jednak odmiany, które są coraz mniej popularne i ich z kolei w polskich sadach uprawia się coraz mniej. Do tych odmian należą: Spartan, w przypadku którego w ciągu 7 lata zanotowano spadek powierzchni nasadzeń o 20 proc., Mc Intosh, którego uprawia się na areale o 21 proc. mniejszym oraz coraz mniej popularna odmiana Jonatan, którego powierzchnia skurczyła się o ponad 45 proc.
Co w szkółce, to w sadzie
Duże znaczenie dla nasadzeń jabłoni w sadach mają oferty poszczególnych szkółek. Często bywa tak, że sadownicy chcący kupić oryginalniejszą, mniej popularną odmianę mają z tym spory problem lub muszą zamawiać drzewka ze szkółek zagranicznych. W polskich szkółkach w minionym sezonie (2011 rok) królował Szampion, który stanowił 18 proc. produkcji odmian jabłoni w szkółkach, Idared stanowiący 17 proc. tej produkcji oraz Jonagold wraz ze sportami, który stanowił 16 proc. produkcji jabłoni w szkółkach. Pozostałymi odmianami dostępnymi w sprzedaży w minionym sezonie były: Gala wraz ze sportami, Golden Delicious, Gloster oraz Early Geneva (dane wg PIORIN).
Wyniki produkcji jabłek w 2011 roku
