Prognoza cen buraków ćwikłowych

2014-01-02 09:45

Źródło: www.fresh-market.pl (Marek Słowiński)

Temat cen buraków ćwikłowych poruszaliśmy ostatnio tutaj. Teraz postanowiliśmy zaprezentować nieco bardziej rozwiniętą prognozę tychże cen.

Rzut oka na przeszłość

Poniżej zamieściliśmy wykres obrazujący zmiany średniej ceny mytych buraków oferowanych w dużym hurcie w minionych trzech sezonach i w sezonie bieżącym.

Jak widać na tym wykresie, ceny w bieżącym sezonie kształtują się w sposób dość zbliżony do tego, co działo się w sezonie 2010/2011. Wtedy Nowy Rok przyniósł znaczący wzrost popytu na buraki, zwłaszcza w eksporcie na wschód. A co za tym idzie mocno zwyżkowały też ich ceny. Na analogicznym rozwoju sytuacji postanowiliśmy oprzeć „optymistyczny” wariant prognozy cen buraków kolejnych miesiącach 2014 roku. Natomiast wariant „pesymistyczny” zbudowany został na analogi z sezonem 2012/2013, czyli przy założeniu, ze rynek pozostanie w stagnacji aż do marca i dopiero wtedy zacznie się znaczniejszy ruch cen.

Warunki wstępne i brzegowe

Należy tu mocno zaznaczyć jedną kwestię. Modele prognostyczne, które przedstawiamy w niniejszym tekście mają swoje ograniczenia i budowane są z pewnym ograniczonym prawdopodobieństwem. Każdy, kto zajmuje się rolnictwem wie wszakże, jak wiele czynników ma wpływ na kształtowanie się cen rynkowych. Modele nasze nie mają za zadanie powiedzieć „pierwszego marca cena będzie wynosiła x zł”. Model ma tylko wskazać, jaki rozwój zdarzeń obarczony jest większym prawdopodobieństwem od innych scenariuszy. I tylko przy spełnieniu założonych warunków oraz w granicach warunków brzegowych. Sprowadza się to do założenia, że przebieg tychże warunków będzie dość typowy i analogiczny, jak w okresie, który stał się bazą modelu.

W naszym konkretnym przypadku takim warunkiem jest na przykład założenie, że prawdziwa zima i temperatury poniżej -10 st. Celsjusza zawitają do nas najpóźniej do dziesiątego stycznia. Drugim warunkiem jest założenie, że dane o zbiorach warzyw, jakie opublikował GUS mają pokrycie w rzeczywistości.

Modele

Jak wspomniano prognozę „optymistyczną” oparto o ceny sezonu 2010/2011. Jako krzywą regresji wybrano krzywą wykładniczą lepiej opisującą zmienne niż linia prosta - współczynnik R²=0,89.

Dla prognozy „pesymistycznej” dopasowano model wielomianowy, również ze względu na zadowalającą wartość współczynnika R²=0,87.

Prognoza

Jak widać oba modele są w zasadzie optymistyczne, o tyle, że oba zakładają wzrost cen. Tyle, że model pierwszy zakłada początek trendu jeszcze w styczniu, a model drugi dopiero w marcu.

Założenie o wystąpieniu wzrostu cen wynika z analizy warunków rynkowych w bieżącym sezonie. Po pierwsze chodzi o spadek zbiorów, zarówno w stosunku do roku 2012, jak i do lat wcześniejszych. Według grudniowych szacunków GUS zbiory buraków w 2013 roku wyniosły 331 tys. ton, czyli są na poziomie 95,9 procent zbiorów z roku 2012. Oznacza to deficyt na poziomie 14 tys. ton. W stosunku do średniej z lat 2006 – 2010 deficyt wynosi 5 tys. ton.

Właśnie tak niższej produkcji jest znaczącą przesłanką dla przyjęcia scenariuszy wzrostowych jeśli chodzi o ceny buraków. Nie powtórzy się sezon 2011/2012, bowiem był to sezon bardzo dobrych zbiorów, rzędu 370 tys. ton, stąd i ceny były wówczas znacząco niższe.

Poza tym scenariusze wzrostowe wspierane są przez informacje płynące zza naszej wschodniej granicy. Niska ma być podaż buraków na Ukrainie oraz w Rosji, a to powinno się przełożyć na wysokie potrzeby importowe w kolejnych miesiącach Nowego Roku.

Opierając się na powyższych przesłankach zbudowaliśmy dwuwariantową prognozę zmian cen w okresie styczeń – maj 2014. Z tym, że należy pamiętać, że im bliżej końca okresu prognostycznego, tym mniej pewne są wyniki prognoz, jako że w coraz większym stopniu ujawniają się wtedy wpływy czynników zaburzających – losowych. Poniżej prezentujemy wykres naszej prognozy.

Jak widać wariant optymistyczny zakłada wykładniczy wzrost ceny średniej mytych buraków do poziomu około 1,60 zł/kg. Wzrost napędzany wysokim i rosnącym popytem w eksporcie. Wariant „pesymistyczny” zakłada, że popyt będzie słabszy. Średnia cena zaś będzie rosła w stosunkowo krótkim okresie czasu między marcem a kwietniem i osiągnie maksimum na poziomie nieco powyżej 1,20 zł/kg. Potem znów zacznie spadać wraz ze słabnącym rynkiem.