Rynek jabłek w Polsce – duża nadpodaż i niskie ceny
Trendy bieżące
Produkcja jabłek w Polsce dynamicznie wzrasta z uwagi na rosnące plony jabłek. Średnioroczne tempo wzrostu produkcji w latach 2011-2018 wynosiło 8,6 proc. W 2018 zbiory jabłek w kraju będą rekordowe wynosząc wg GUS 3,9 mln t.
Polska jest największym w UE producentem jabłek z 35 proc. (2018) udziałem w unijnej produkcji. Ponadto jest pierwszym w Europie i drugim na świecie producentem oraz eksporterem zagęszczonego soku jabłkowego (ZSJ).
Szacuje się, że ok. 50 proc. produkowanych jabłek trafia do przetwórstwa, w szczególności do produkcji ZSJ. Powodem wysokiego udziału jest niska jakość produkowanych jabłek w kraju i baza surowcowa w dużej mierze oparta na sadach przydomowych.
Rozwojowi rynku jabłek sprzyjał rosnący eksport. Niemniej, po wprowadzeniu embarga przez Rosję sprzedaż zagraniczna znacząco wyhamowała. Udział eksportu w produkcji jabłek wynosi ok. 30 proc. (sez. 2016/2017).
W sezonie 2018/2019, z uwagi na rekordowe zbiory w Polsce i w krajach UE, ceny jabłek osiągają historyczne minima. We wrześniu’18 przeciętna cena jabłek deserowych wyniosła 0,87 zł/kg (-54% r/r), tj. najmniej po 2003 (biorąc pod uwagę notowania dla września). Ceny jabłek do przetwórstwa były niższe o 72 proc. w ujęciu rok do roku. Znacząca dynamika spadku jest wynikiem wysokiej ubiegłorocznej bazy. Ceny jabłek po przymrozkowych stratach w 2017 znacząco wzrosły.
Oferowaniu wysokich cen za jabłka do przetwórstwa nie sprzyja pogorszenie sytuacji finansowej w branży produkcji soków. Istotne obniżki cen notuje się mimo niskich zapasów zagęszczonego soku jabłkowego. Ceny koncentratu soku jabłkowego z Polski wykazują tendencję spadkową od 2017.
Na rynek jabłek niekorzystnie wpływa zmniejszające się spożycie tych owoców w kraju. Dodatkowo, maleje globalne, w tym unijne, spożycie soków jabłkowych odtwarzanych z koncentratu, co odbija się na eksporcie ZSJ z Polski. Rośnie natomiast spożycie soków NFC (not from concentrate), które wspiera rozwój ich produkcji w Polsce.
Perspektywy
Ceny jabłek będą utrzymywać się na niskim poziomie w całym sez. 2018/2019. Wysoka podaż w Polsce i UE (wyższe zapasy) ograniczać będą sezonowe wzrosty. Niemniej, te uzależnione będą od tempa upłynniania zapasów, na które będą mieć wpływ popyt zewnętrzny i jakość jabłek.
Wskutek wyższych zbiorów, w sez. 2018/19 wzrośnie eksport jabłek z Polski w ujęciu wolumenowym, jednak z uwagi na spadek cen jego wartość może obniżyć się. Zmieni się struktura eksportu jabłek – większego znaczenia nabiorą rynki wschodnie, zmniejszy się udział sprzedaży do UE.
Spadek cen jabłek do przetwórstwa wpłynąć może na poprawę sytuacji finansowej producentów soków. Ceny zagęszczonego soku jabłkowego wspierane będą wzrostowym popytem na rynkach zewnętrznych (głównie USA) i mniejszymi dostawami koncentratu z Chin (mniejsza produkcja w tym kraju).
W długim okresie zagrożeniem dla branży jest rozwój produkcji jabłek na rynkach wschodnich (Ukraina, Rosja), co może mieć odzwierciedlenie w słabszej dynamice eksportu jabłek z Polski. Silniejszy wzrost produkcji od możliwości zwiększenia popytu krajowego i eksportu mogą skutkować niskimi cenami jabłek w kolejnych latach.
Zobacz więcej: Jabłka