Gaszenie pożaru VAT-em

Plan finansowy przyjęty wczoraj przez rząd to recepta na uniknięcie wzrostu długu publicznego ponad 55 proc. PKB. Wówczas trzeba by na gwałt wdrażać reformy i ciąć wydatki. A w przyszłym roku czekają nas wybory parlamentarne. Dlatego, co przyznał sam premier, rząd nie koncentruje się na ambitnym obniżaniu deficytu budżetowego, informuje Gazeta Wyborcza. - W 2011 roku nie spodziewałbym się znaczącego zmniejszenia deficytu - stwierdził po spotkaniu z szelami Uubów parlamentarnych. - Propozycje rządu są tylko odłożeniem w czasie groźby zapaści finansów publicznych - ostro podsumowała szefowa PKPP Lewiatan Henryka Bochniarz. Szacuje się, że z wyższych stawek YAT skapnie do budżetu około 5 mld /i Rząd zaplanował, że podwyżka obowiązywać będzie trzy lata. Gdyby jednak sytuacja finansów publicznych nie poprawiła się i groźba przekroczenia progu 55 proc. nie została zażegnana, czekają nas kolejne podwyżki. - Ale to czarny scenariusz, który wykluczam - zastrzegł premier Tusk. Co innego sądzą ekonomiści - Przy takich kosmetycznych zmianach, jak rząd zaproponował, prawdopodobnie za rok czy dwa znów trzeba będzie podnieść VAT, a i to może nie wystarczyć - powiedział PAP były wiceminister finansów Jarosław Neneman. „To będą groszowe różnice" Zmiana VAT nie ograniczy się jedynie do podwyżki stawki podstawowej z 22 do 23 proc. Stawka 7-proc. obejmująca do tej pory leki czy mieszkania też wzrośnie o 1 pkt proc. I choć nie było o tym mowy kilka dni temu, gdy anonsowano podwyżki VAT-u, rząd zmienia też stawki na żywność. Po części to skutek regulacji unijnych - nie możemyjuż stosować 3-proc. stawki na żywność nieprzetworzoną. Zamiast tego będzie 5 proc. Taki sam los spotka żywność przetworzoną, choć tu oznacza to spadek z dotychczasowych 7proc. Nie chcąc, by owe zmiany okazały się zbyt bolesne dla Kowalskiego, rząd zaordynował niewielką korektę stawek i obniżkę podatku na żywność przetworzoną. Donald Tusk zapewnił wczoraj, że w skali całej rodziny przełoży się to na wydatki wyższe nie więcej, niż o kilkanaście groszy dziennie. To, że jedzenie nie zdrożeje, było zresztą warunkiem stawianym przez koalicyjny PSL. - Mówienie, że żywność najbardziej obciąża najbiedniejsze gospodarstwa, jest nieprawdą. Więcej wydają one na utrzymanie mieszkania i media - wytyka Neneman. Przeciętnie żywność pochłania jedną czwartą pieniędzy z naszych wydatków. Opłaty za mieszkanie, prąd, gaz czy wodę -jedną piątą. Ekonomiści nie są pewni, czy po obniżeniu stawki na żywność przetworzoną i podwyższeniu na nieprzetworzoną wydatki będą większe, czy mniejsze. - Mamy konkurencyjny rynek i przedsiębiorcy raczej będą się starali utrzymać w miarę stabilne ceny. Wzrost stawki VAT na żywność nieprzetworzoną z 3 do 5 proc. dotyczy głównie produktów, które często nabywamy i które mają niską cenę jednostkową. Sprzedawcy trudniej jest podwyższyć cenę, gdy klient dokładnie ją zna, bo codziennie kupuje dany produkt - mówi „Gazecie" Jakub Borowski, główny ekonomista Invest Banku. Wielu innych nie ma złudzeń - obawiają się, że żywność zdrożeje. - Nie powstaje w próżni. Wymaga dostaw towarów i usług, które będą podlegać wyższej stawce podatku VAT - ostrzega Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawców RP. Chodzi m.in. o wzrost kosztów benzyny czy prądu. Czy możemy oczekiwać wzrostu inflacji? Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu, uważa, że z powodu wzrostu VAT przyspieszy ona o 0,3 pkt proc. A czy sprzedawcy potraktują podwyżkę podatków jako pretekst dla zwiększania cen? Jakub Borowski dostrzega takie ryzyko. - Łatwiej podnosić ceny, gdy gospodarka się rozkręca, niż gdy tkwi w dołku - mówi. Więcej wrzawy niż korzyści Ekonomiści krytykują rząd za ściąganie pieniędzy do budżetu z tytułu wyższego VAT. - Mnożenie niższych stawek to fatalny pomysł, który wywoła sporo zamieszania i spekulacji. Jest w tym więcej demagogii, niż będzie pieniędzy dla budżetu - ocenia Jarosław Neneman. - Rząd powinien więc zdecydować się na podwyżkę PIT na dwa trzy lata - stawki 18 proc. na choćby 19 proc, a stawki 32 proc. na np. 35 proc. Druga niezbędna zmiana to likwidacja rozmaitych preferencji fiskalnych, jak np. becikowego - wymienia były wiceminister. - To polityka przesądziła o takim kształcie planu finansów - stwierdza Janusz Jankowiak. - W parlamencie nie udałoby się uzyskać większości dla wielomiliardowych oszczędności czy wprowadzenia jednej stawki VAT. Jego zdaniem 20-proc. podatek VAT dalby dodatkowo 18 mld zł do kasy państwa. - Część trzeba byłoby zwrócić najbiedniejszym w ramach działań osłonowych - przyznaje. Henryka Bochniarz stawia na oszczędności: likwidację przywilejów emerytalnych dla służb mundurowych, sędziów i prokuratorów, zmniejszenie dopłat do emerytur górników czy za-^ ostrzenie warunków przyznawania rent Premier szukał wczoraj poparcia dla rządowych planów. W rym celu spotkał się z marszałkiem Sejmu Grzegorzem Schetyną i szefami klubów parlamentarnych. Jak zapewnił, nie oczekuje od opozycji poparcia, bo „ona jest od tego, by grymasić i krytykować". Oczekuje jednak współpracy i szukania porozumienia. Jak zapewnił Tusk - taką postawę reprezentuje szef SLD Grzegorz Napieralski. Inaczej PiS, który na spotkaniu z premierem się nie pojawił, o uz I Dla Gazety prof. Witold Orłowski Jeden z doradców ekonomicznych premiera •• Na dziś to, co zostało zaproponowane, pewnie wystarczy, by uspokoić rynki i nie dopuścić do katastrofy. Ale to nie zwalnia z obowiązku myślenia, co robić dalej. Jeśli wzrost gospodarczy nie przyspieszy - a jest takie ryzyko - to będzie trzeba w ciągu najbliższych lat wprowadzać dalsze ruchy oszczędnościowe, przede wszystkim dotyczące hamowania wydatków. Już nie podnoszenia podautów. To się polskim" finansom należy od zawsze. Można też liczyć na to, że pewne wydatki związane z Unią [budżet UE pokrywa inwcstycje np. w drogi w 85 proc, resztę trzeba współfinansować ] osiągają swój szczyt obecnie, więc za kilka lat presja trochę się zmniejszy.

Źródło: Gazeta Wyborcza