Mołdawia – zielony groszek dobry produkt niszowy?
Na początku czerwca 2021 roku w mołdawskim „butiku” sprzedano pierwszy groszek (w strąkach) w cenie 70-80 lejów/kg (3,93-7,50 USD/kg). W pobliskich straganach w tej samej cenie oferowano ogórki, które sprzedawcy polecali kupującym jako „nasz Radniczok”. Po drugiej stronie lady umieszczono taką samą cenę na metce dla importowanych truskawek.
Na początku ostatniej dekady czerwca na rynkach owoców i warzyw w Kiszyniowie ogórki można znaleźć po 5-8 lejów/kg (0,28-4,50 USD/kg), zarówno w handlu detalicznym, jak i w małym hurcie ceny są synchroniczne. „Radniczok” wciąż jest o kilka lejów droższy. Ale dla groszku w strąkach, nawet takiego, który już się trochę wysypuje, cena detaliczna nie spada poniżej 15-20 lejów/kg (0,84-1,12 USD/kg). Piękny, świeży i młody groszek na ulicznych straganach z owocami i warzywami może kosztować 30-40 lejów/kg (1,68-2,25 USD/kg). Czy to nie dobra nisza?
Jednocześnie cena hurtowa groszku zielonego istnieje tak naprawdę tylko wtedy, gdy staje się on surowcem do przetwórstwa. W Mołdawii dwie duże fabryki skupują stosunkowo duże ilości groszku do produkcji „zielonego groszku” w puszkach. Inna duża fabryka uprawia go na własnych polach. A dwie lub trzy fabryki po obu brzegach Dniestru uprawiają i kupują groszek tylko do mrożenia. Według przedstawicieli Stowarzyszenia Producentów Przetworzonych Owoców i Warzyw Speranța Con, w 2021 roku, w porównaniu do ostatniego suchego i skrajnie nieudanego roku, uprawa zielonego groszku w kraju wzrosła o 30-50 procent – do około 1000 hektarów. Cena tego surowca wzrosła w porównaniu z ubiegłorocznym poziomem średnio o 0,5 leja/kg – do 5 lejów/kg. Ze względu na deszcze kombajnowe zbiory tej rośliny są jeszcze trudniejsze niż ręczne zbiory warzyw i owoców jagodowych.
Niektórzy eksperci uważają, że bardzo wczesny groszek może naprawdę stać się niszową uprawą „małych obszarów” dla drobnych rolników z niedogodną ziemią – na przykład na stromych zboczach i u podnóża wzgórz. Groszek prawdopodobnie można uprawiać zarówno pod osłonami, jak i w szklarniach - jako drugi lub trzeci plon. I produkt "butikowy", klasyczny dla Mołdawii, gdzie groszek jest chętnie spożywany na świeżo i w lekkich letnich sałatkach.
Jeśli jednak areały pod zielonym groszkiem zwiększą się do poziomu sprzed pięciu lub siedmiu lat – czyli do 4-5 tys. ha – jego „nisza” szybko zniknie. Stowarzyszenie Speranța Con uważa jednak, że w obecnych realiach produkcyjno-handlowych, w najlepszych warunkach, powierzchnia nawadnianych gruntów pod to warzywo w kraju nie przekracza zaledwie 2 tys. ha. Dlatego pewnej kategorii „rolnikom” będzie się jeszcze długo opłacało kraść groch z pól należących lub zakontraktowanych przez fabryki konserw.