Narcyz

(Narcissus. L) - wieloletnia roślina cebulowa należąca do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae).Obejmująca około 25 gatunków, i aż 10000 odmian występujących w krajach śródziemnomorskich i azjatyckich.

Popularność tej rośliny sięga czasów starożytnej Grecji, a nazwa „narcyz” pochodzi od mitologicznego młodzieńca zakochanego we własnym odbiciu, po śmierci którego na jego grobie wyrósł kwiat nazwany później jego imieniem.

Największą ozdobą tej rośliny są kwiaty; zwykle duże, pachnące i efektowne, posiadające dodatkową powabnię w części środkowej tzw. przykoronek, powstałą ze zrośnięcia nasady pręcików. Kwiaty do czasu rozwinięcia chronione są żółtą pochwą. W zależności od kształtu kwiatów można wyróżnić narcyzy: trąbkowe, pełne, wielko- i drobnoprzykoronkowe.
Częścią podziemną jest wieloletnia, jajowata, pokryta papierowatymi łuskami cebula.
Łuski te chronią cebulę przed wysychaniem a także przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Najczęściej stosowaną metodą namnażania narcyza na skalę amatorską i produkcyjną jest rozmnażanie wegetatywne polegające na odejmowaniu cebul przybyszowych (które mogą pozostać związane przez wiele lat z cebulą mateczną), a także na dzieleniu cebul i sadzonkowaniu fragmentów złożonych z 3-4 łusek.

Narcyz znajduje się w czołówce najpopularniejszych roślin cebulowych na całym świecie, znalazł zastosowanie jako roślina rabatowa (w parkach, ogrodach), doniczkowa i na kwiat cięty. Kwiat ten uprawiany na kwiat cięty jest wykorzystywany przez florystów w różnego rodzaju wiązankach okolicznościowych, kompozycjach kwiatowych a także do dekoracji wnętrz. Co raz większą popularność i zainteresowanie wzbudza uprawa narcyzów w doniczkach szczególnie w okresie zimowym.

Popularne odmiany narcyzów:

Narcyz trąbkowy - posiada duże pojedyncze kwiaty na pędzie, o dobrej trwałości po ścięciu. Nadają się także do pędzenia różnymi metodami. Najpopularniejsze odmiany to żółte: ‘Arctic Gold’, ’Arkle’, ’Osiris’, Primeur’, białe: ’Mount Hood’, i dwubarwne: ‘Las Vegas’.

Narcyz wielkoprzykoronkowy - posiada pojedynczy kwiat na pędzie, o przykoronku krótszym niż długość listków okwiatu. Ta odmiana narcyza nadaje się do wszechstronnego zastosowania zarówno na kwiat cięty jak i na rabaty.

Narcyzy pełne - na pędzie pojawią się pojedyncze kwiaty, nadaja się na kwiaty cięte, ale także niektóre odmiany do uprawy doniczkowej: ‘Acropolis’, ‘Flower Drift’, ‘Golden Ducat’,’Dick Wilden’.

Mieszańce Cyclamineus - mieszańce tej grupy charakteryzują się niskim wzrostem oraz obfitym kwitnieniem. Na jednym pędzie najczęściej pojawia się po kilka kwiatów o wydłużonym przykoronku. Popularna jest odmiana ‘Tete- a Tete’ charakteryzująca się obfitym kwitnieniem, dużą plennością o dużych cebulach nadających się do wczesnego pędzenia.Mieszańce te nadają się do obsadzania rabat a także na ogrody skalne;’ February Gold’, ‘Jtzim’, ‘Jetfire’.

Mieszańce Tezetta - grupa obejmuje narcyzy o kwiatach zebranych po kilka (3) a nawet kilkadziesiąt (20) na pędzie, ułożonych baldachowato. Listki okwiatu są na ogół białe nie odchylone do tyłu, przykoronek jest krótki, żółty lub pomarańczowy. Większość odmian wyróżnia się silnym zapachem kwiatów , ‘Cragford’, ‘ Elary Splendour’, ‘Falkonet’, ‘Golden Dawn’, ‘Minnow’. Mieszańce tej grupy nadają się do uprawy doniczkowej.

Mieszańce Junquilla - posiadają od 1 do 5 rzadziej 8 kwiatów na pędzie. Listki okwiatu nie odchylone są do tyłu, przykoronek u tej grupy jest zawsze szerszy niż dłuższy. Kwiaty najczęściej występują w kolorze żółtym wraz z różnymi odcieniami. Narcyzy tej odmiany kwitną wcześniej i bardzo obficie, nadają się do uprawy amatorskiej (jako roślina rabatowa w nasadzeniach ogrodowych) a także do uprawy doniczkowej; ’Baby Moon’, ‘Martinette’, ‘Pippit’, ‘Orange Queen’, ‘Bell Song’.

Mieszańce Triandus - posiadają zwykle 2 lub więcej zwisających kwiatów na jednym pędzie o wąskich lekko pofalowanych i odgiętych ku górze listkach okwiatu. Do najważniejszych należą; ‘Jce Wings’, ‘Thalia’.

Mieszańce o rozszczepionym przykoronku - charakterystyczny jest dla tej grupy rozszczepiony przykoronek zwykle na długości większej niż połowa, często pofalowany szeroko otwarty, zazwyczaj innej barwy niż listki okwiatu. Mieszańce tej grupy wykorzystywane są do nasadzeń w grupach w parkach i ogrodach ale również do pędzenia na kwiat cięty, ‘Brodway Star’, ‘Cassata’, ‘Col Blanc’, ‘Dally Molinger’.

Mieszańce Poeticus - posiadają zwykle jeden pachnący kwiat na pędzie, listki okwiatu są czysto białe. Przykoronek jest bardzo krótki, zwykle z zielonym lub żółtym środkiem i czerwoną obwódką.

Ewa Filipczyk