Co jest ważne w uprawach ekologicznych?
Zakwaszenie gleb jest jednym z głównych problemów polskiego rolnictwa. W skali kraju mamy ponad 50% powierzchni użytków rolnych wymagających wapnowania. Wynika to głównie z przyczyn naturalnych.
Większość naszych gleb została wytworzona ze skał pozbawionych węglanu wapnia. Dominują gleby lekkie, podatne na wymywanie wapnia i magnezu przez wody opadowe. Do zakwaszenia gleb przyczynia się także stosownie nawozów mineralnych. Odczyn gleby decyduje o rozpuszczalności składników pokarmowych i ich pobieraniu przez rośliny.
W środowisku kwaśnym składniki pokarmowe przechodzą w formy trudno- lub niedostępne dla roślin. Uregulowany odczyn gleby ma szczególne znaczenie w gospodarstwach ekologicznych, gdzie głównym źródłem składników pokarmowych dla roślin są zasoby glebowe, a tylko w szczególnych przypadkach dopuszcza się stosownie nawozów mineralnych pochodzenia naturalnego o powolnym działaniu (kainit, kizeryt, mączka fosforytowa). Na glebach kwaśnych pobieranie składników pokarmowych z gleby jest utrudnione, czego skutkiem jest oczywiście słabsze plonowanie roślin.
W rolnictwie ekologicznym nadrzędnym celem jest dobra jakość uzyskiwanych plonów. Również w tym aspekcie odczyn gleby odgrywa ważną rolę. W środowisku kwaśnym zwiększa się rozpuszczalność metali ciężkich, co prowadzi do ich nadmiernego pobierania i akumulacji w produktach roślinnych. Objawy toksyczności glinu na liściu jęczmienia rosnącego na glebie o pH 4.2 widoczne są na rysunku (liść dolny).
Podstawowym warunkiem uzyskiwania wysokich plonów o dobrej jakości jest zatem uregulowany odczyn gleby. Potrzeby wapnowania gleb ocenia się na podstawie wskaźnika pH. Jego wartość dla prawidłowego wzrostu i plonowania roślin nie powinna być niższa niż 5.6 (dolna granica odczynu lekko kwaśnego). Gleby o niższym pH powinny być wapnowane.
Najlepsze wapno palone w uprawach ekologicznych
W gospodarstwach ekologicznych do odkwaszania gleb można stosować wyłącznie wapno węglanowe. Wynika to z obowiązującej w rolnictwie ekologicznym zasady zachowania równowagi chemicznej i biologicznej w glebie, a więc wykluczającej stosowanie jakichkolwiek środków i substancji o szybkim, gwałtownym działaniu.
Wapno węglanowe działa wolniej od wapna tlenkowego. Pełnego efektu odkwaszającego w przypadku wapna węglanowego można oczekiwać w trzecim roku po zastosowaniu. Rozpoczynając proces przestawiania gospodarstwa na produkcję ekologiczną warto wykonać badanie gleby i jeśli jest taka potrzeba jak najszybciej przeprowadzić zabieg wapnowania. W momencie uzyskania certyfikatu ekologicznego (po dwuletnim okresie przestawiania) gleba powinna być odkwaszona. Badania odczynu można wykonać w okręgowej stacji chemiczno-rolniczej lub innym laboratorium. Dawki wapna nawozowego w rolnictwie ekologicznym nie powinny przekraczać 2 t CaO na glebach lżejszych i 3 t CaO na 1 ha na glebach cięższych. W certyfikowanych gospodarstwach można stosować wyłącznie nawozy i środki poprawiające właściwości gleby zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
Wykaz nawozów dopuszczonych do stosowania w gospodarstwach ekologicznych można znaleźć na stronie internetowej IUNG – PIB w Puławach .W tabeli podano dawki wapna w gospodarstwach ekologicznych w zależności od odczynu i kategorii agronomicznej gleby. Należy oczekiwać, że po ich zastosowaniu odczyn gleby wzrośnie do wymaganego poziomu pH 5.6. Zalecane dawki wapna w gospodarstwach ekologicznych
Wapnowanie najlepiej wykonać jak najwcześniej po zbiorze przedplonu, tak aby wapno było możliwie najdokładniej wymieszane z glebą w trakcie zabiegów uprawy roli.
W rolnictwie ekologicznym nie stosuje się mineralnych nawozów azotowych, które wykazują działanie zakwaszające, dlatego przypuszczalnie że proces zakwaszania gleb w tego rodzaju gospodarstwach jest powolniejszy niż w gospodarstwach konwencjonalnych. Nie może być jednak całkowicie wyeliminowany ze względu na zachodzące stale procesy wymywania wapnia i magnezu przez wody opadowe. Dlatego potrzebna jest systematyczna (co 4-5 lat) kontrola odczynu gleby. W przypadku obniżenia poziomu pH zabieg wapnowania powinien być powtórzony.
Źródło: fresh-market.pl na podstawie PPR