Jak bezpiecznie eksploatować komory KA?

Skład gazowy w chłodniach z kontrolowaną atmosferą w czasie ich użytkowania zostaje znacznie zmodyfikowany. W typowych chłodniach KA wewnątrz komór znajduje się około 3 % tlenu i około 5 % dwutlenku węgla, pozostałą część mieszaniny gazów stanowi azot. W komorach typu ULO (Ultra low oxygen) zawartość tlenu jest jeszcze niższa – do 1,5 %. Tego typu warunki powodują, iż w owocach spowolnione zostają procesy życiowe, takie jak oddychanie, przez co ich dojrzewanie i starzenie się, zostaje ograniczone do minimum. Niestety skład gazowy w komorach z bardzo niskimi zawartościami O₂ oraz CO₂, stwarza niebezpieczeństwo dla życia człowieka.

Bezpieczne dla człowieka stężenie tlenu wynosi minimum 18 %, pod warunkiem, że zawartość dwutlenku węgla wynosi maksymalnie 0,5 %. Zawartość tlenu na poziomie 10–16 % powoduje przyspieszenie oddychania, a także problemy z koordynacją ruchową. Stężenie tlenu poniżej 10 % powoduje nudności i zasłabnięcia oraz ogranicza zdolność do poruszania się. Przy stężeniu poniżej 6 % człowiek niemal natychmiast traci przytomność i w krótkim czasie następuje jego zgon.

Sadownicy posiadający obiekty przechowalnicze z kontrolowaną atmosferą są narażeni na realne niebezpieczeństwo, dlatego powinni przestrzegać zasad dotyczących użytkowania tego typu obiektów. Zdarza się jednak, że rutyna i lekkomyślność przy pracy w komorach KA, jest przyczyną wielu nieszczęśliwych wypadków, ze śmiertelnymi włącznie.

Zasady bezpiecznego użytkowania komór z kontrolowaną atmosferą

Ze względów bezpie­czeństwa drzwi każdej z komór KA powinny być w sposób widoczny oznakowane ostrzegając o grożącym niebezpieczeństwie. Jednocześnie na drzwiach powinny znajdować się zasady bezpiecznego użytkowania obiektu.

ZASADY BEZPIECZEŃSTWA:

• Oddychanie w komorze gazoszczelnej z obniżoną zawartością tlenu powoduje utratę przytomności po ok. 30 sekundach.
• Utrata przytomności następuje niezauważalnie, a po kilku minutach następuje odtlenienie mózgu i śmierć.
• Bezwzględnie nie wolno wchodzić do załadowanej, zamkniętej komory gazoszczelnej.
• Nie wolno używać wózków spalinowych do załadunku i rozładunku komory (dopuszczalne wózki na gaz z katalizatorem).
• Rozładunek komory można rozpocząć dopiero po wyrównaniu stężenia tlenu w komorze z otoczeniem.
• Do otwartego okienka kontrolnego należy podchodzić z zapaloną świecą. Jeśli płomień gaśnie, należy wycofać się.
• Dzieciom, osobom starszym oraz osobom nieznającym zasad bezpieczeństwa należy uniemożliwić dostęp do komory gazoszczelnej oraz pomieszczeń do niej przylegających (pakowni) bez nadzoru.
• Przed zamknięciem komory należy upewnić się, czy nikt nie został wewnątrz.
• W razie przypadkowego zamknięcia w komorze z obniżonym stężeniem tlenu należy natychmiast wybić szybę młotkiem umieszczonym na wewnętrznej stronie drzwi i jak najszybciej wydostać się z komory.
• Okienko należy zamykać na klucz i przechowywać w miejscu niedostępnym.

W czasie eksploatacji obiektów typu KA, czy ULO, pod żadnym pozorem nie wolno wchodzić do komór bez odpowiedniego sprzętu (aparatu tlenowego) oraz osoby, która z zewnątrz asekurowałaby wchodzącego do komory. Komory powinny być szczelnie zamknięte, podobnie jak okienka, przez które można obserwować jakość przechowywanych owoców. Nie wolno w tzw. okienkach pozostawiać kluczyków, którymi okno mogą bez problemu otworzyć dzieci lub osoby niepowołane. Pobieranie próbek do kontroli jakości owoców powinno odbywać się także z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa, bo pomimo, że przez okno do komory wkłada się tylko rękę, niewidzialna bariera pomiędzy atmosferą zewnętrzną, a wewnętrzną jest tak cienka, że w każdej chwili kolejny oddech może doprowadzić do utraty przytomności.

Bardzo ostrożnie należy także postępować w przypadku otwierania komór. Bezwzględnie po otwarciu komory należy sprawdzać na analizatorach skład gazowy atmosfery. Nie wolno bezpośrednio po otwarciu drzwi wchodzić do środka, gdyż niskie stężenie tlenu może doprowadzić do omdlenia, a nawet do śmierci. Dobrą metodą na upewnienie się, czy zawartość tlenu w komorze jest bezpieczna, jest wejście do chłodni z zapaloną świeczką lub zapalniczką. Tlen na poziomie 17% powoduje bowiem gaśnięcie płomienia. Komorę przed rozładunkiem należy wietrzyć około 24 godzin, by doprowadzić do wpuszczenia odpowiedniej ilości tlenu.

Nie należy lekceważyć niebezpieczeństw związanych z użytkowaniem komór KA, czy ULO i zachować wszelkie środki ostrożności. Zdarzały się bowiem przypadki, że sadownik wchodził na wdechu do komory „tylko na chwilę”, niestety wychodził już w trumnie.

Katarzyna Zygmuntowska

Zobacz więcej: Jabłka