Zmiany na rynku pestycydów

W ostatnim czasie nastąpiło wiele zmian na rynku środków ochrony roślin. Dostosowanie polskiego prawa do dyrektyw UE pociągnęło za sobą konieczność aktualizacji listy substancji dopuszczonych do stosowania w środkach ochrony roślin.

Wiele substancji tym sposobem została skreślona z możliwości zastosowania w ochronie roślin lub stosowania w ograniczonym zakresie. Przykładem może być napalam w ogórkach czy prometryna w warzywach, których termin stosowania upłynął 30 czerwca 2007 r. Jest to także efekt prowadzonej przez Komisję Europejską i państwa członkowskie oceny substancji pod kątem stwarzanego zagrożenia dla zdrowia człowieka, zwierząt i środowiska.

W związku z tym, wiele środków ochrony roślin, które opierały swój skład na wycofanych substancjach także została lub będzie wycofana w najbliższym czasie. Wielu środkom została zmieniona klasa toksyczności lub zakres stosowania, zwłaszcza dla upraw ogrodniczych. Firmy fitofarmaceutyczne starają się wprowadzać nowe preparaty, w zastępstwie tych wycofywanych, bazujące na substancjach, które mają być bezpieczniejsze dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska. Proces rejestracji substancji oraz uzyskanie zezwolenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wprowadzenie do obrotu i stosowania środka ochrony roślin jest jednak procesem długotrwałym. Zanim środek zostanie dopuszczony do obrotu i stosowania musi przejść długotrwały proces oceny. W zaistniałej sytuacji w wielu przypadkach na rynku wystąpił brak alternatywnych środków mogących skutecznie zastąpić wycofywane pestycydy. W przypadku upraw wielkoobszarowych oraz wysokiego zagrożenia fitosanitarnego możliwe jest uzyskanie zezwolenia na pojedyncze zastosowanie środków i substancji nie dopuszczonych powszechnie do obrotu i stosowania. Jednak w polskiej sytuacji dość dużego rozdrobnienia gospodarstw działanie takie jest dość trudne. Aktualnie dopuszczonych do obrotu i stosowania jest ok. 750 pestycydów, natomiast w 2006 roku było ich ok. 950, co obrazuje skalę zmian.

Warto zaznaczyć, iż o ile Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie zakazał obrotu i stosowania konkretnego preparatu, natomiast ważność jego zezwolenia upłynęła, preparat nie musi zostać natychmiast wycofany. Środki ochrony roślin posiadają najczęściej dziesięcioletnią ważność zezwolenia. Po tym czasie, jeśli posiadają aktualną datę ważności mogę być nadal sprzedawane i stosowane przez okres osiemnastu miesięcy. Ma to na celu wykorzystanie zapasów magazynowych preparatów posiadających aktualną datę ważności. Aktualny rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania można znaleźć na stronie www.bip.minrol.gov.pl

Jacek Jatczak