Banany – duża podaż, ale i wysokie ceny
Kluczowe trendy i spostrzeżenia
Banany zachowują swoją ugruntowaną pozycję najbardziej poszukiwanego owocu na świecie. Konsumpcja bananów w 2020 roku osiągnęła 124 mln ton, czyli o 6 procent więcej niż rok wcześniej. Wzrost popytu na banany w kontekście rosnącej liczby ludności na świecie będzie stymulować ekspansję rynkową do 143 mln ton do 2030 roku.
Podczas pandemii w większości krajów popyt na banany utrzymywał się na wysokim poziomie. Według Eurostatu import bananów do krajów UE wzrósł w 2020 roku o 5,6 procent r/r. Import bananów do USA utrzymał się na tym samym poziomie co rok wcześniej (4,7 mln ton), natomiast import do Chin spadł o 10 procent do 1,7 mln ton. Mimo to konsumpcja bananów w Chinach wzrosła o 2,4 procent przy wzroście produkcji krajowej o 3,4 procent i spadku eksportu o 38,7 procent.
Silny popyt w warunkach zakłóceń łańcucha dostaw w okresie ścisłych ograniczeń doprowadził do wzrostu cen w 2020 roku, który różnił się w zależności od kraju. Banany podrożały najbardziej w Rosji. W pierwszym kwartale 2021 roku ceny wzrosły o półtora raza więcej w porównaniu z rokiem poprzednim, co jest efektem splotu czynników stabilnego popytu w kraju, osłabienia rubla i niedoboru dostaw z Ekwadoru. Średnia roczna cena bananów w UE wzrosła z 0,88 USD za kg w 2019 roku do 0,90 USD za kg w 2020 roku, a w USA z 1,14 USD za kg w 2019 roku do 1,22 USD za kg w 2020 roku.
Ekwador pozostaje największym światowym dostawcą bananów, odpowiadając za 18,4 procent światowego rynku eksportowego. Pomimo niedoborów siły roboczej w okresie ścisłych ograniczeń i zakłóceń w łańcuchach dostaw, kraj zwiększył eksport bananów o 7 procent rok do roku w 2020 roku, napędzany przez zwiększone dostawy do USA i zwiększoną produkcję z rosnącego areału.
Zagrożenie dla światowego rynku bananów pochodzi nie tylko z pandemii COVID-19, ale także z rosnącej epidemii grzyba TR4, który atakuje plantacje bananów. Ta zaraza znana jest od dawna, ale ostatnio szybko rozprzestrzenia się na nowe regiony. Stwarza to ryzyko niedoboru bananów na rynku światowym i przyspieszenia wzrostu cen. Szczególnie dotknięty może być rynek bananów ekologicznych, ponieważ w ich uprawie nie są dozwolone środki ochrony roślin. Aby rozwiązać ten problem, opracowywane są nowe genetycznie modyfikowane odmiany bananów i nowe sposoby ich ochrony, które doprowadzą do restrukturyzacji łańcuchów wartości w sektorze bananowym.
Globalna produkcja bananów
Czwarty rok z rzędu światowy rynek odnotował wzrost produkcji bananów, która wzrosła o 2 procent do 120 mln ton w 2020 roku. Całkowity wolumen produkcji rósł w średniorocznym tempie +1,2 procent od 2012 do 2020 roku. W ujęciu szacunkowym produkcja bananów wzrosła znacząco do 78,3 mld USD w 2020 roku, szacowanych w cenach eksportowych.
Indie (31 mln ton) pozostają największym krajem produkującym banany na świecie, stanowiąc 26 procent całkowitego wolumenu. Co więcej, produkcja bananów w Indiach trzykrotnie przekroczyła dane odnotowane przez drugiego co do wielkości producenta, Chiny (12 mln ton). Indonezja (7,5 mln ton) zajęła trzecie miejsce pod względem całkowitej produkcji z 6,2 procent udziałem.
W latach 2012-2020 średnia roczna stopa wzrostu pod względem wolumenu w Indiach wyniosła +2,0 procent. Pozostałe kraje produkujące odnotowały następujące średnie roczne stopy wzrostu produkcji: Chiny (+0,5 procent rocznie) i Indonezja (+2,4 procent rocznie).
Globalny import bananów
W 2020 roku wielkość importu bananów na całym świecie gwałtownie wzrosła do 23 mln ton, czyli o 7,1 procent w porównaniu z 2019 roku. Łączny wolumen importu rósł w średnim rocznym tempie +4,5 procent w okresie od 2012 do 2020 roku. Import bananów w 2020 roku wyniósł 15,3 mld USD.
W 2020 roku kluczowymi importerami bananów były Stany Zjednoczone (4,7 mln ton), daleko za nimi Chiny (1,7 mln ton), Rosja (1,6 mln ton), Niemcy (1,3 mln ton) i Japonia (1,1 mln ton). Kraje te obejmują45 procent całkowitego importu. Następujący importerzy - Holandia (1 008 tys. ton), Wielka Brytania (978 tys. ton), Włochy (782 tys. ton), Francja (700 tys. ton), Belgia (676 tys. ton), Kanada (591 tys. ton), Polska (559 tys. ton) i Argentyna (439 tys. ton) – razem stanowiły 25 procent całkowitego importu.
Pod względem wartości Stany Zjednoczone (2,5 mld USD) stanowią największy rynek importowanych bananów na świecie, stanowiąc 17 procentami światowego importu. Drugie miejsce w rankingu zajęła Rosja (1,2 mld USD), z 7,5 procentowym udziałem w światowym imporcie.
Ekwador – spadek eksportu bananów
