Współpraca sąsiedzka sadowników
Dobra współpraca sąsiedzka to pierwszy krok ułatwiający wdrożenie zasad zrównoważonego rolnictwa i prowadzenie stabilnej ekonomicznie działalności rolniczej przed długi czas. Zgodne działania sąsiadów to klucz do rozwiązywania wspólnych problemów. W jaki sposób, przy wykorzystaniu strategii „Od pola do stołu” współtworzyć bardziej zrównoważony system żywnościowy? Jak prowadzić działalność rolniczą w zgodzie z naturą?
Sąsiedzi są najlepszymi sojusznikami i partnerami, którzy umożliwią realizację zasad strategii „Od pola do stołu” oraz strategii zrównoważonego rolnictwa. Dobra współpraca z sąsiadami to przede wszystkim szczere i oparte na wzajemnym zaufaniu relacje. Dzięki temu sadownicy mogą nie tylko wzajemnie się wspomagać na każdym etapie produkcji jabłek, ale również być bliżej natury i współtworzyć bardziej zrównoważony system żywnościowy. Broszura „Dobrzy sąsiedzi współpracują”, która powstała w ramach kampanii #wybieramPOLSKIEjabłka we współpracy ekspertów Unii Owocowej ze Stowarzyszeniem Sady Grójeckie, Związkiem Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej, Krajowym Związkiem Grup Producentów Owoców i Warzyw, Stowarzyszeniem Sady Sandomierskie i Towarzystwem Rozwoju Sadów Karłowych, prowadzi producentów oraz organizacje producentów owoców i warzyw do osiągania sukcesu i czerpania jak największych korzyści ze zrównoważonego rolnictwa.
Pierwszym krokiem, zmierzającym do podjęcia partnerskiej współpracy z sąsiadem, jest nawiązanie z nim relacji – rozmowa o problemach i zaplanowanie wspólnych działań mających na celu ich rozwiązanie. Ochrona sadów przed chorobami i szkodnikami, zarówno za pomocą środków organicznych, jak i chemicznych, jest niezwykle ważna. Kluczowe jest informowanie sąsiadów o planowanych zabiegach ochrony roślin – pozwala to uniknąć zjawiska znoszenia substancji i zapobiega ryzyku skażenia pobliskich upraw. Podczas wykonywania oprysków, należy zwrócić uwagę na siłę wiatru – w takich obserwacjach pomocne będą stacje meteorologiczne, które mogą działać dla nawet kilku gospodarstw w okolicy.
W ramach współpracy sąsiedzkiej, warto rozważyć wspólne działania mające na celu ochronę roślin. Takie rozwiązanie skutkuje wyższą skutecznością metody feromonowej dezorientacji samców motyli, ale pozwala także na zaoszczędzenie na kosztach transportu środków ochrony roślin. Przy wspólnych inwestycjach np. instalowaniu ochrony przeciwgradowej, obniżają się również koszty środków ochrony roślin na hektar.
Działaniem prewencyjnym, które pomaga ochronić niedalekie tereny od zniesionych środków ochrony roślin jest sadzenie żywopłotów. Stanowią one miejsce schronienia i rozwoju wielu pożytecznych gatunków owadów – zapylających, oraz naturalnych wrogów szkodników. Według ekspertów, dodatkową korzyścią wynikającą z sadzenia żywopłotów jest fakt, że ilość i aktywność owadów w sąsiedztwie żywopłotów jest o około 50% wyższa niż w przypadku ich braku. Żywopłoty stanowią barierę nie tylko dla znoszonych substancji środków ochrony roślin, ale także dla niekorzystnych warunków atmosferycznych. Przy planowaniu sadzenia żywopłotów, należy odpowiednio dobrać gatunki drzew do warunków glebowych. Nie powinno wybierać się roślin o silnym wzroście, takich jak klon czy jesion. Najbardziej skuteczne są żywopłoty półprzepuszczalne i dwurzędowe.
Zrównoważone rolnictwo obejmuje 3 filary: ekonomiczny, środowiskowy i społeczny. Celem tej koncepcji, tak samo jak strategii „Od pola do stołu” i „Zielonego Ładu” jest prowadzenie całego sektora do rozwoju stabilnego i ekonomicznie opłacalnego gospodarstwa rolniczego, produkującego żywność wysokiej jakości w zgodzie z naturą. Jednym ze sposobów na skuteczną ochronę sadów w zgodzie z naturą jest podejście diagnostyczno-profilaktyczne realizowane poprzez stałą obserwację sadów, która pozwala na ewentualne podjęcie działań interwencyjnych.
Monitorowanie chorób i szkodników w sadzie, pozwala ograniczyć ingerencję chemiczną. Znając rzeczywistą zasobność gleby oraz potrzeby uprawianych roślin można stosować metodę nawożenia w oparciu o bilans nawozowy – zabieg ten powinien jedynie wzbogacać glebę o składniki już w niej obecne. Według zasad zrównoważonego rolnictwa, najbardziej efektywnym systemem ochrony roślin, przy jednocześnie najniższych ponoszonych kosztach jest równoczesne stosowanie mechanicznych, fizycznych, biologicznych oraz dopiero alternatywnie chemicznych środków. Należy pamiętać, że środki ochrony roślin są dla upraw, jak lekarstwo dla człowieka. Są one w pełni bezpieczne zarówno dla roślin, jak i dla konsumentów.
Elementem zrównoważonego rolnictwa jest strategia „Od pola do stołu”. Zakłada ona m.in. zmniejszenie stosowania pestycydów i nawozów, a także zwiększenie udziału upraw ekologicznych w całkowitej powierzchni użytków rolnych. Celem „Od pola do stołu” jest doprowadzenie do widocznej, pozytywnej zmiany w sposobie produkcji, konsumpcji, przetwarzania i dystrybucji żywności, która przyniesie korzyści dla producentów i konsumentów. Niezwykle ważnym czynnikiem tej strategii jest także zapobieganie stratom i marnotrawieniu żywności. Stosowanie się do zasad zrównoważonego rolnictwa pozwala osiągnąć stabilność ekonomiczną działalności rolniczej i sadowniczej na dłuższy czas.
–„Unia Owocowa, poprzez swoje działania, stale prowadzi sadowników ku przyszłości. Praktyki zrównoważonego rolnictwa pozwalają na prowadzenie opłacalnego gospodarstwa, zarządzanego zgodnie z opracowanym planem biznesowym. Wielokrotnie podkreślamy też inną misję, jaką jest życie w zgodzie i harmonii z naturą. Spójne działania całego sektora pozwalają na skuteczne osiąganie zamierzonych celów, m.in. tych związanych ze zrównoważonym rolnictwem. Efektem pracy naszej i innych partnerów jest Raport „Trendy na polskim rynku sadowniczym 2020”, broszura „Dobrzy sąsiedzi współpracują” oraz liczne szkolenia dla sadowników organizowane po to, aby wskazać im działania prowadzące do sukcesu"– podkreśla Paulina Kopeć, sekretarz generalna Unii Owocowej.
