Gruszki

Gruszki to owoce drzew rodzaju grusza, przy czym systematyka tego rodzaju jest bardzo skomplikowana i nie ma co do niej zgody wśród uczonych. Wynika to z faktu, że gatunki gruszy bardzo łatwo się ze sobą krzyżują. Ludzie uprawiają gruszki od tysięcy lat i przez ten czas wyhodowali ponad 5000 tysięcy odmian uprawnych tych owoców.

Gruszki, zależnie od pory dojrzewania, dzieli się na letnie, jesienne i zimowe. W tej pierwszej grupie najpopularniejszymi są odmiany Lipcówka i Faworytka (Klapsa). Gruszki jesienne to zdecydowanie główna grupa produkcyjna odmian tych owoców pod względem ilościowym. Najbardziej znanymi odmianami w niej są: Konferencja i Bonkreta Williamsa. Późniejsze odmiany – późnojesienne lub zimowe, to Lukasówka, Komisówka, Triumf Packhama, Nojabrskaja i Generał Leclerc. W Polsce zdecydowanie najpopularniejszą odmianą gruszek w produkcji towarowej jest Konferencja.

Gruszki spożywa się na surowo, a prócz tego mają one mnogość zastosowań kulinarnych. Świeże gruszek, jak wiele owoców są przede wszystkim źródłem węglowodanów, w tym błonnika. Mają też w składzie wiele witamin z grupy rozpuszczalnych w wodzie, ale też witaminy i prowitaminy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (choć niewiele). Mają też sporą paletę składników mineralnych. Ich wartość energetyczna to 58 kcal/100 g, a więc nieco więcej niż jabłka.

Produkcja gruszek na świecie jest szacowana na 22 mln ton (prognoza USDA na sezon 2020/2021). Największym producentem tych owoców na świecie są Chiny, gdzie w sezonie 2020/2021 zbiory szacuje się na 16 mln ton (i jest to słaby wynik, o 1,3 mln ton gorszy rok do roku).

W UE produkcja gruszek, wedle tych samych prognoz, ma osiągnąć poziom 2,3 mln ton. Inni duzi producenci tych owoców w skali globalnej to: USA (720 tys. ton), Argentyna (610 tys. ton), RPA (410 tys. ton), Chile (213 tys. ton). Polska nie jest dużym graczem na globalnym rynku gruszek. Polskie zbiory tych owoców w 2020 roku GUS oszacował na 75 tys. ton (+10 procent rok do roku).

Gruszki produkowane w Polsce to w dużej mierze owoce deserowe, ale trafiają też one do przetwórstwa. Produkuje się z nich soki i koncentrat soku, ale także przeciery czy musy oraz przetwory, jak np. gruszki w occie.

Eksport gruszek z Polski w 2020 roku był imponujący, jeśli uwzględnić skalę produkcji tych owoców. Sprzedaż za granicę wyniosła bowiem w minionym roku 98,5 tys. ton za 144,3 mln zł (przy czym ponad 40 tys. ton z tego wolumenu to sprzedaż z sezonu 2019/2020). Średnia cena eksportowa gruszek z Polski w 2020 roku wyniosła 1,46 zł/kg. Zdecydowanym liderem wśród państw kupujących polskie gruszki pozostaje Białoruś. W 2020 roku było to 87 tys. ton. Dla porównania druga na liście odbiorców Ukraina zaimportowała z Polski zaledwie niecałe 4 tys. ton tych owoców.

Polska również sprowadza liczące się ilości gruszek. Import tych owoców w roku 2020 wyniósł blisko 48 tys. ton za 206 mln zł. Średnia cena sprowadzanych w zeszłym roku do Polski gruszek wyniosła 4,22 zł/kg. Największymi dostawcami gruszek do Polski były w minionym roku: Holandia (29  tys. ton), Belgia (7 tys. ton) i Hiszpania (niecałe 4 tys. ton).

Ceny skupu gruszek na polskim rynku są w tym sezonie niższe niż w roku ubiegłym (głównie przez większe zbiory). W lutym i na początku marca 2021 roku średnia cena skupu deserowej odmiany Konferencja pozostawała na poziomie 3,00 zł/kg. Rok wcześniej rosła ona do 3,75 zł/kg. Skup gruszki do przetwórstwa odbywa się głównie w okresie zbioru i tygodniach po zbiorze. W sezonie 2020/2021 ceny skupu gruszki przemysłowej były na poziomie 0,30 zł/kg.