PET, rPET, a może PLA? Przewodnik po ekologicznych opakowaniach plastikowych i ich faktycznej recyklowalności w Polsce

Jednym z producentów, którzy aktywnie wdrażają rozwiązania oparte na monomateriałach i recyklatach PET oraz rPET, jest Stark – firma konsekwentnie rozwijająca ofertę opakowań dostosowanych do realiów polskiego systemu recyklingu.

PET – najczęściej recyklingowane tworzywo opakowaniowe

PET (politereftalan etylenu) to termoplastyczne tworzywo poliestrowe wykorzystywane głównie do produkcji butelek, tacek i transparentnych opakowań spożywczych. Charakteryzuje się wysoką przejrzystością, nieprzepuszczalnością dla tlenu i pary wodnej oraz niską masą własną. Jako materiał jednorodny jest łatwo identyfikowany w sortowniach odpadów, a to czyni go jednym z najskuteczniej odzyskiwanych tworzyw. W Polsce poziom recyklingu PET przekroczył 40% już w 2023 roku, a unijne regulacje podnoszą ten próg do co najmniej 50% na koniec 2025 r. Należy w tym miejscu wspomnieć również o rPET (recycled PET), czyli materiale powstającym w wyniku recyklingu mechanicznego PET, przetwarzanego na nowy granulat nadający się do ponownej produkcji opakowań. W dalszej części tekstu bardziej szczegółowo wyjaśniamy, jak tworzy się rPET w procesie regranulacji.

Jak przebiega proces regranulacji PET?

Po zebraniu opakowania PET trafiają do sortowni, gdzie są rozdzielane kolorystycznie i materiałowo. Następnie przechodzą etap intensywnego mycia w celu usunięcia etykiety, resztek produktu i zanieczyszczeń. Oczyszczony materiał jest rozdrabniany do postaci płatków (flakes), które następnie poddaje się regranulacji — czyli kontrolowanemu stopieniu w wysokiej temperaturze i przetłoczeniu przez ekstruder. W wyniku tego procesu powstaje jednorodny granulat o stabilnych właściwościach fizykochemicznych, gotowy do ponownego użycia przy produkcji nowych opakowań. Tym sposobem PET może wielokrotnie wracać do obiegu w tej samej formie — zgodnie z założeniami gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

Monomateriał – słowo klucz w ocenie, co jest eko

Największym wrogiem recyklingu są opakowania wielowarstwowe — np. PP + PE + barwnik + klej. Maszyna sortująca ich nie rozpoznaje, a przemiał nie ma wartości przemysłowej. Natomiast monomateriał to opakowanie wykonane w całości z jednego tworzywa — łatwe do przesortowania i odtworzenia. Monomateriały PET, PP czy HDPE to surowce wysoce ekologiczne, a recykling w pełni możliwy i opłacalny, dopóki nie miesza się materiałów.

PLA – pozorne bio

PLA (polilaktyd) powstaje z kukurydzy lub trzciny cukrowej. Czy jest to materiał biodegradowalny? Tak — ale tylko w warunkach przemysłowych, w kompostowni o kontrolowanej temperaturze i wilgotności. W Polsce takich instalacji jest garstka, a większość PLA trafia do... spalarni lub na składowiska jako odpad zmieszany. Komunalne sortownie traktują PLA jak błąd w selekcji. Zatem z punktu widzenia systemu recyklingowego jest w tym przypadku o wiele gorzej niż z PET. W rzeczywistości PLA w polskich warunkach nie sposób uznać za rozwiązanie ekologiczne.

Szukając materiału ekologicznego, nie wystarczy spojrzeć na pochodzenie surowca — kluczowe jest to, co stanie się po wykorzystaniu produktu. W realiach Polski 2025 warto postawić na PET i jego recyklingową wersję – rPET – najbardziej efektywne środowiskowo tworzywa sztuczne. PLA może być przyszłością, jednak dopiero wtedy, kiedy powstaną instalacje do jego masowego przetwarzania. Do tego czasu prosty monomateriał wygrywa z bio marketingiem.