Freshfel apeluje wsparcie dla unijnego sektora owoców i warzyw
Białoruskie embargo rozpoczęło się w dniu 1 stycznia 2022 r., wpływając na eksport owoców i warzyw z UE przez okres prawdopodobnie dłuższy niż 6 miesięcy i dodatkowo pogorszy pozycję unijnego sektora eksportu świeżych produktów. Sektor produktów świeżych ma zasadnicze znaczenie i jest wrażliwy na ceny, ma ograniczone możliwości radzenia sobie z restrykcjami, które wynikają ze sporów politycznych i są poza jego kontrolą. W tym kontekście Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie trudnościami, z jakimi po raz kolejny boryka się ten sektor w wyniku sporów geopolitycznych, wzywa do współpracy i apeluje do decydentów o wsparcie wszystkich podmiotów bezpośrednio i pośrednio dotkniętych embargiem poprzez wzmożony monitoring, bezpośrednią pomoc rynkową i działania promocyjne, a także wznowienie wysiłków na rzecz otwarcia się na nowe rynki. Embarga geopolityczne od 2014 r. mają roczny wpływ na europejskie produkty świeże w wysokości blisko 3 mld euro.
W dniu 1 stycznia 2022 r. rozpoczęło się embargo na Białoruś, które przyniosło poważne reperkusje dla europejskiego sektora owoców i warzyw. Niestety, sektor świeżych produktów jest zbyt często kartą przetargową w sporach geopolitycznych, takich jak rosyjskie embargo, zamknięcie rynku algierskiego, środki odwetowe USA w innych sporach handlowych, a teraz Białoruś. Philippe Binard, delegat generalny Freshfel Europe, powiedział: "Rocznie na Białoruś eksportuje się około 400 do 500 000 ton produktów. Wartość tego sporu, wynosząca 250 milionów euro, jest szczególnie znacząca. Najbardziej dotknięta jest Polska, której roczny eksport wynosi 300.000 ton, co stanowi ponad 60 procent eksportu UE.
Hiszpania z 60.000 ton, Belgia z 35.000 ton, Holandia z 30.000 tonami, Grecja z 15.000 tonami i Włochy z 10.000 tonami to inni dostawcy z UE. Philippe Binard dodał: "Wyłączając wywóz do Zjednoczonego Królestwa, Białoruś jest drugim miejscem przeznaczenia dla świeżych produktów z UE i stanowi ponad 10 procentami unijnego wywozu. Ograniczenie to może mieć znaczący wpływ na rynek UE, wywołać efekt bumerangu na kilku rynkach, powodując znaczne wahania cen niektórych odmian".
Poza bezpośrednim zakwestionowaniem handlu owocami i warzywami między UE a
a Białorusią oraz pośrednich skutków na rynku UE, embargo będzie miało również skutki uboczne, takie jak opóźnienia celne na granicy w przypadku powrotnego eksportu produktów z państw trzecich, niepewność co do tranzytu przez Białoruś oraz opóźnienie wyjścia z Białorusi w przypadku produktów takich jak drewno niezbędne do pakowania w UE. Freshfel Europe zauważył również, że UE nie wprowadza zakazu importu świeżych produktów z Rosji i Białorusi. Przez ostatnie lata eksport głównie warzyw pochodzących z tych krajów, przy wsparciu środków produkcji pochodzących z UE, konkurował z produkcją szklarniową w krajach bałtyckich UE oraz produkcją jagodową i warzywną we wschodniej UE.
Przywrócenie dostępu do rynku z Białorusią jest dodatkowo utrudnione przez fakt, że Białoruś nie jest członkiem WTO i nie ma umowy bilateralnej z UE. Embargo jest obecnie ustalone na 6 miesięcy, choć przypuszcza się, że będzie obowiązywać dłużej ze względu na jego powiązania z embargiem rosyjskim, którego skutki sektor odczuwa do dziś. Europejskie owoce i warzywa stanowią jedną trzecią wartości rosyjskiego embarga wynoszącego 7,5 mld euro, a dotkniętych nim jest 2,2 mln ton.
Philippe Binard skomentował: "Skumulowane embarga na owoce i warzywa są ukierunkowane na legalne interesy warte rocznie teraz blisko 3 miliardy euro obrotu, które muszą być repozycjonowane. Biorąc pod uwagę fakt, że produkcja owoców opiera się na długoterminowych inwestycjach w sady oraz konieczność dostosowania odmian do specyfikacji rynkowych w nowych miejscach przeznaczenia, konieczność przestawienia eksportu na nowe rynki stanowi wyzwanie dla sektora". Freshfel Europe i jego członkowie aktywnie zajmują się dywersyfikacją rynku, procedurami dostępu do rynku SPS, jak również obecnymi ograniczeniami logistycznymi na rynkach zagranicznych. Alternatywnych możliwości należy szukać przede wszystkim na rynkach sąsiednich, takich jak Turcja, która jest ogromnym rynkiem z konsumentami stosującymi dietę śródziemnomorską.
Philippe Binard dodał: "Biorąc pod uwagę, że w przypadku wywozu do Turcji nadal obowiązują asymetryczne zasady handlu z wysokimi cłami i skomplikowanymi procedurami celnymi, wywóz z UE jest ograniczony do 10 000 ton, podczas gdy Turcja wysyła do UE około 900 000 ton owoców i warzyw rocznie". Rozważając inne nowe możliwości w Azji Południowo-Wschodniej i Afryce, europejscy sojusznicy w tych sporach geopolitycznych powinni również wykazać się solidarnością i wreszcie rozważyć otwarcie swoich rynków dla świeżych produktów z UE, poczynając od Stanów Zjednoczonych i wspólnych protokołów w sprawie jabłek i gruszek, które są blokowane od kilku lat, lub Japonii, kończąc długotrwałą procedurę zmierzającą do sfinalizowania protokołów zawierających najmniej zakłócające warunki dostępu do rynku m.in. dla kiwi i gruszek.
Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie trudnościami, z jakimi boryka się ten sektor, który ma zasadnicze znaczenie i jest wrażliwy na ceny. Freshfel Europe apeluje o wzmożoną pomoc ze strony decydentów, aby pomóc sektorowi i wszystkim zainteresowanym stronom, których to bezpośrednio lub pośrednio dotyczy, w dostosowaniu się do tych rosnących ograniczeń rynkowych. Freshfel Europe oczekuje, że zostaną wprowadzone środki aktywnie wspierające stabilność rynku, w szczególności w odniesieniu do jabłek. Należy rozważyć rozszerzony system wycofywania z rynku dla OP i indywidualnych producentów, z bezpłatną dystrybucją do szkół (bez naruszania istniejących kanałów biznesowych), organizacji charytatywnych i innych osób potrzebujących, w celu zaradzenia krótkoterminowym skutkom zakazu.
Dodatkowe środki na działania promocyjne dotyczące sektora owoców i warzyw, finansowane z budżetu UE przeznaczonego na nadzwyczajne sytuacje kryzysowe, byłyby pomocne w utrzymaniu konsumpcji w UE, wraz z ponownymi wysiłkami na rzecz otwarcia się na nowe rynki, w szczególności w krajach sąsiadujących z UE (np. w Turcji, na Bałkanach, w Afryce Północnej), ale także w Azji, Afryce i obu Amerykach. Freshfel Europe będzie nadal monitorować rozwój sytuacji w zakresie embarga nałożonego na Białoruś, jak również innych ograniczeń handlowych, z którymi boryka się ten sektor.
Rosja i Białoruś – embargo w 2022 będzie kosztowne
Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu embarga nałożonego przez Białoruś
import europejskich owoców i warzyw o wartości 300 mln € czytaj dalej