Embargo zdaniem eksportera

Tak to prawda, tyle że była to decyzja polityczna. Kto zna Rosję i stosunki tam panujące wie, że każda instytucja państwowa ma ograniczony stopień samodzielności a wyznacznikiem postępowania nie jest prawo lecz decyzja wyżej stojącego urzędnika. Rosyjskie służby fitosanitarne mogą wprawdzie z własnej inicjatywy wprowadzić zakaz importu określonych artykułów spożywczych lecz tylko w przypadku, gdy stwarzają one bezpośrednie zagrożenia zdrowia i życia ludzi czy zwierząt.  Jak to było w przypadku sytuacji zagrożenia bakterią E. Coli przed dwoma laty. W każdym innym przypadku, jeśli uważnie przeanalizujemy historię, rosyjskie embarga miały zawsze kontekst polityczny lub gospodarczy. Obserwowaliśmy to na przykład w przypadku wprowadzania zakazu importu wina z Mołdawii, koniaku z Gruzji, kwiatów z Holandii, czekoladek z Ukrainy czy ostatnio litewskich produktów mlecznych.

Czyli można uważać, że obecne groźby Rosji mają  kontekst polityczny?

Jak najbardziej. Polska i Litwa wspierają dążenia Ukrainy do podpisania Umowy Stowarzyszeniowej z Unią Europejską. Rosja robi zaś wszystko, by do umowy nie doszło. Dlatego podejmuje działania  naciskające w najbardziej czułe punkty obu tych krajów. W przypadku Litwy jest to zakaz eksportu artykułów mleczarskich, a dla Polski eksport naszych jabłek. Można to traktować  jako jednoznaczny przekaz, który mówi że jeśli Polska i Litwa będą nadal wspierać europejskie aspiracje Ukrainy, możemy na tym dużo stracić.

Jak ocenia Pan działania PIORINU w obecnej sytuacji? Czy zaostrzenie kontroli fitosanitarnej eksportu i przerzucenie pełnej odpowiedzialności  za bezpieczeństwo towaru na eksporterów odniesie zamierzony skutek i chociaż trochę oddali groźbę embargo?

Zadanie powstrzymania wprowadzenia  embarga należy  do naszego Rządu i Ministerstwa Spraw Zagranicznych a w minimalnym stopniu zależy od starań PIORINU. Rosjanie jeśli postanowią wprowadzić embargo - powód  zawsze znajdą, czego doświadczyliśmy już w 2005 roku. Nawet przy najściślejszym systemie kontroli, w przypadku eksportu ponad miliona ton jabłek rocznie różne wpadki i niedociągnięcia są nieuniknione.

W takim razie jakie działania powinny zostać podjęte ze strony naszych służb?

Przede wszystkim PIORIN musi sobie zdać sprawę z faktu, iż Federalna Służba Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego Federacji Rosyjskiej jest narzędziem polityki zagranicznej Rosji i jej żądania trzeba rozpatrywać w określonym kontekście politycznym, a nie przyjmować ich dosłownie. Nadmierne zaostrzanie  kontroli fitosanitarnej w żaden sposób nie wpłynie na to, czy Rosja wprowadzi embargo czy też nie. Za to komplikowanie życia eksporterom, poprzez zrzucenie na nich odpowiedzialności za kontrolę procesów produkcyjnych, na które nie mają żadnego wpływu,  znacznie pogorszy sytuację w eksporcie. A tego wszyscy  chcielibyśmy uniknąć.