Ukraina – rekordowy import ziemniaków
Według analityków EastFruit wielkość importu ziemniaków na Ukrainę we wrześniu 2019 roku była po prostu fantastyczna. W ciągu zaledwie jednego miesiąca do kraju sprowadzono 42,2 tys. ton ziemniaków - 2,2 razy więcej niż rekordowy import w całym roku.
Tak więc prawie 50 tysięcy ton ziemniaków zostało już przywiezionych na Ukrainę od początku sezonu, podczas gdy przez cały poprzedni sezon import wyniósł około 19 tysięcy ton. Najbardziej niesamowite jest to, że import ziemniaków odbywał się w tych miesiącach, w których z reguły podaż produktów na rynku jest maksymalna, a ceny niskie. Inną cechą był import ziemniaków z Białorusi, jednak znaczna jego część, zdaniem handlowców, była sprowadzana de facto z Rosji przez Białoruś.
„Tak niezwykła sytuacja na rynku ziemniaków na Ukrainie jest spowodowana przede wszystkim psychologią konsumentów, wśród których krążą pogłoski o niskich zbiorach ziemniaków. W rezultacie wielu rzuciło się na zaopatrzenie w produkty przed zakończeniem zbiorów, co doprowadziło do szybkiego wzrostu cen i wzrostu ogromnego wolumenu importu w niekonwencjonalnym okresie, w sierpniu i wrześniu ”- mówi Andrij Jarmak, ekonomista w dziale inwestycji w żywność i rolnictwo Organizacja Narodów Zjednoczonych (FAO).
„Panika wśród konsumentów doprowadziła do aktywacji spekulacyjnych pośredników, którzy dalej zwiększali popyt, próbując kupować produkty i składować je w magazynie. Z reguły uważali, że sytuacja jest podobna do tej z cebulą w ubiegłym sezonie, kiedy ceny hurtowe cebuli osiągnęły prawie 40 UAH/kg. Jednak w przypadku ziemniaków wszystko może się potoczyć zupełnie inaczej ”, zauważa Andrij Jarmak
Eksperci zauważają, że konsumenci zbyt szybko wpadli w panikę, ponieważ według Ukraińskiego Stowarzyszenia Producentów Owoców i Warzyw (UPOA) minimalne ceny hurtowe ziemniaków osiągane są z reguły dopiero w połowie lub nawet pod koniec października. W tym okresie oferta produktów na rynku staje się maksymalna. Ponadto w 2019 roku profesjonalni plantatorzy ziemniaków zostali zmuszeni do rozpoczęcia zbiorów z opóźnieniem, ze względu na niestandardowe warunki klimatyczne, które dodatkowo przyczyniły się do wyższych cen. Sami producenci nie śpieszyli się ze sprzedażą ziemniaków, widząc, jak cena rośnie na ich oczach.
„Historia cen ziemniaków w ciągu ostatnich 10 sezonów pokazuje, że w pięciu przypadkach cena ziemniaków w kwietniu była identyczna z ceną ziemniaków w połowie września poprzedniego roku. W innym przypadku ceny hurtowe ziemniaków w kwietniu były na ogół niższe niż we wrześniu poprzedniego roku, a w jednym przypadku cena wzrosła tylko o 6 procent w okresie przechowywania, to znaczy biorąc pod uwagę naturalne straty podczas przechowywania i koszt przechowywania ziemniaków, w 70 procentach przechowywanie do wiosny zakupionych we wrześniu ziemniaków było nieopłacalne!”- mówi Aleksander Chorew, szef projektu APK-Inform: Warzywa i owoce.
Według uczestników rynku często sprzedawcy kupowali importowane ziemniaki w celu przechowywania. Jednak jakość tego towaru nie zawsze spełniała wymagania dotyczące produktów, które można przechowywać przez długi czas. Dlatego oczywiste jest, że straty dla tych, którzy chcą zarobić na przechowywaniu ziemniaków i ich odsprzedawaniu na wiosnę, będą wyższe niż zwykle, co dodatkowo zmniejsza ich szanse na zysk.
Cotygodniowe monitorowanie cen przez EastFruit pokazuje, że ceny ziemniaków na Ukrainie wzrosły, podczas gdy ceny w Rosji nadal spadały. Pod koniec września 2019 roku, aby kupić ziemniaki od ukraińskich rolników, trzeba było zapłacić 3,5 razy więcej niż w Rosji i tyle razy więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Jednocześnie rosyjscy producenci ziemniaków sprzedawali te warzywa taniej niż w 2018 roku i nie spodziewali się najbardziej udanego sezonu dla siebie.
Jednak w pierwszej dekadzie października ukraińskie podekscytowanie dotarło do rosyjskiego rynku ziemniaków, gdzie producenci, zdając sobie sprawę z wysokiego popytu z Ukrainy, nagle przestali się spieszyć, by sprzedać swoje produkty, preferując umieszczanie ich w magazynach.
Ale na Ukrainie ceny ziemniaków w tym samym czasie już zaczęły spadać. „Wielu konsumentów kupowało ziemniaki na przyszłość. Dlatego przestali przychodzić na rynki i do sklepów i szybko nie wrócą. Doprowadziło to do gwałtownego spadku popytu i negatywnie wpłynęło na ceny. Jednocześnie profesjonalni plantatorzy ziemniaków aktywnie kopali i zwiększali bieżącą podaż produktów na rynku, co dodatkowo wywiera presję na ceny”- wyjaśnia Andrij Jarmak. Dodaje jednak, że ceny ziemniaków mogą wznowić wzrost, ponieważ duże ilości produktów zakupionych przez konsumentów w obawie przed niedoborem mogą ulec popsuciu, ponieważ są przechowywane w nieodpowiednich warunkach.
Niemniej różnica cen między rynkami ukraińskim i rosyjskim pozostaje na wysokim poziomie, co powstrzyma wzrost cen na rynku ukraińskim, o ile Białoruś dostarczy ziemniaki na Ukrainę. Ponadto pojawiły się już doniesienia o dostawie ziemniaków koleją z krajów Azji Środkowej na Ukrainę.
Czy importowanych jest dużo ziemniaków? Według szacunków UPOA 50 tysięcy ton nie jest tak dużą ilością. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę wielkość detalicznego rynku ziemniaków, który na Ukrainie nie jest bardzo duży, we wrześniu udział importu w rynku może osiągnąć imponujące 20 procent.
Czy import ziemniaków na Ukrainę będzie kontynuowany? Najprawdopodobniej gwałtownie zwolni w październiku, ale nadal będzie wystarczająco znaczny, ponieważ różnica cen się utrzymuje. Aby przestać importować, ceny hurtowe ziemniaków na Ukrainie powinny spaść o około połowę - do 4-5 UAH/kg. Ewentualnie cena ziemniaków w Rosji powinna wzrosnąć co najmniej dwukrotnie, ale jak dotąd jest to mało prawdopodobne.
Jeśli ziemniaki na Ukrainie w drugiej połowie października nie potanieją znacząco, wówczas ceny mogą spaść wiosną, kiedy wszyscy zdadzą sobie sprawę, że w magazynach jest zbyt wiele własnych produktów, a wcześniej konsumenci korzystali z produktu importowanego.
Według UPOA poziom popytu na ziemniaki na rynku konsumenckim w październiku będzie niewielki. Zbyt wiele ziemniaków już jest w rękach konsumentów. Nie wolno również zapominać, że ceny wszystkich zbóż, z wyjątkiem gryki, kształtują się na minimalnym poziomie. Ziemniak funkcjonuje w większości potraw jako dodatek, dlatego w przeciwieństwie do cebuli można go zastąpić produktami alternatywnymi.
Rosja – ceny ziemniaków odbiły w górę
Regionalny rynek ziemniaków i marchwi – 40. tydz. br.
Ukraina – ceny ziemniaków jeszcze w górę?
