Maj – zapowiedź trudnego sezonu
Tym razem od początku maja widać było, że tegoroczny sezon na rynku warzyw będzie trudny. Opóźnienia spowodowane niekorzystnymi warunkami atmosferycznym spowodowały, iż maj 2013 roku upłynął pod znakiem braków w podaży młodych warzyw i przesunięcie, dla wielu z nich, początku sezonu w dużym hurcie dopiero na czerwiec. Był to pierwszy zwiastun zapowiadający trudności oraz, że ten rok będzie inny od poprzedniego.
Jeśli zaś chodzi o ceny warzyw „starych” oraz pomidorów i ogórków szklarniowych, to maj był odznaczył się, jako okres spadkowy. Dla warzyw z zeszłorocznego zbioru wypływało to z osłabienia popytu, natomiast w przypadku pomidorów i ogórków czynnikiem głównym był wzrost podaży.
Pomimo generalnej skłonności do spadku cen warzyw „starych”, to poziom tychże i tak utrzymywał się na relatywnie wysokim poziomie, szczególnie na tle sytuacji zeszłorocznej. Bo chociaż stary sezon już się kończył i konsumenci odwrócili się nieco od tych warzyw, to nie bardzo było jeszcze czym je zastąpić.
Warzywa kapustne
Ceny kapusty białej weszły, w maju w trend spadkowy. Przyczyną był spadek popytu ze względu na pojawienie się na rynku kapusty młodej. Jednak trend ten był słaby. Średnia cena w dużym hurcie zmieniła się z 0,53 zł/kg na 0,48 zł/kg. Popyt na kapustę białą osłabł, ale jego dalszemu spadkowi na przeszkodzie stanęły problemy z podażą kapusty młodej. A problemy te wynikały z niekorzystnych warunków pogodowych.
Już w kwietniu wiadomo było, ze przez długą zimę nowy sezon kapusty wystartuje z opóźnieniem. Kapusta młoda pojawiła się na rynku dopiero w okolicach 8 maja. Jej ceny startowały z poziomu 4,00 zł/szt. W dużym hurcie dostępna była jeszcze później, a ceny po pierwszych spadkach do 2,15 zł/szt. (średnia cena w dużym hurcie) wzrosły szybko na 3,25 zł/szt. W drugiej połowie miesiąca młodej kapusty było już na rynku nieco więcej. Średnia cena w dużym hurcie spadła, co prawda do 2,50 zł/szt., ale do końca miesiąca odrobiła część strat i znalazła się na poziomie 2,75 zł/szt. Przez cały maj pozostawała zatem na poziomie znacząco wyższym niż w latach ubiegłych.
Oznacza to, że w kolejnym miesiącu kłopoty z podażą młodej kapusty białej będą odczuwalne, co przełoży się na poziom jej cen, ale także na to, iż dłuższy będzie w tym roku sezon kapusty „starej”.
Początek maja był przełomem na rynku kapusty pekińskiej. Z końcem kwietnia skończył się sezon „pekinki” zeszłorocznej, a na rynek weszła kapusta młoda. Start nowego sezonu odbył się na tym samym poziomie cenowym co zakończenie sezonu starego – średnia cena w dużym hurcie 2,70 zł/kg.
Start sezonu kapusty pekińskiej przyniósł kłopoty podażowe analogiczne do tych dotyczących młodej kapusty białej. I tu też winne były niekorzystne warunki agrometeorologiczne. Podaż młodej „pekinki” zamiast rosnąć spadała. W górę poszły jej ceny – średnia do 3,00 zł/kg.
Poprawa przyszła w drugiej połowie maja i ceny nieco spadły. Kapusta pekińska kończyła miesiąc ze średnią 2,20 zł/kg. Mimo to na rynku odczuwalne były kłopoty podażowe. Jak widać na wykresie, tegoroczne ceny, nawet pomimo spadku w drugiej połowie miesiąca i tak były wyższe niż w latach poprzednich. Na podstawie informacji z rynku można oceniać, że w kolejnym miesiącu problemy te nie znikną całkowicie, nawet przy dobrej pogodzie. Opóźnienie w wegetacji i straty z powodu kwitnienia kapusty na wielu plantacjach nie dzadzą się łatwo odrobić.
Warzywa korzeniowe
W segmencie warzyw korzeniowych maj był dość spokojnym miesiącem. Choć wiadomo było, że na młode korzeniowe trzeba będzie poczekać dłużej niż zazwyczaj, to osłabiony popyt na warzywa „stare” sprawił, że przez cały omawiany okres delikatnie one taniały.
Majowe ceny marchwi były dość stabilne w dużym hurcie, z jedną wyraźniejszą obniżką w połowie miesiąca. Średnia cena w dużym hurcie za marchew szczotkowaną dobrej jakości spadła z 1,40 zł/kg do 1,35 zł/kg. Jednak i tak było to generalnie lepiej niż w poprzednich latach. Fakt, że start nowego sezonu będzie opóźniony odbije się, na cenach marchwi w bardziej wyrazisty sposób zapewne w czerwcu, gdy zapasy „starego” towaru będą na wyczerpaniu, a podaż marchwi młodej jeszcze będzie niska. Zwłaszcza, że zapowiada się powtórka zeszłego roku jeśli chodzi o problemy z dostępnością młodej marchwi importowanej z Francji. Tam też sezon jest opóźniony.
Wygląda zatem na to, że marchew może jeszcze zadziwić w końcówce sezonu. Oczywiście kluczowa będzie dynamika relacji podaż – popyt. Nie mniej ceny raczej nie będą spadać tylko rosnąć.
Sytuacja na rynku buraków była, w maju kopią tego, co działo się z marchwią. Ceny buraków wykazywały tendencję spadkową, ale trend ten charakteryzował się słabą dynamiką. Przez cały maj ceny buraków „starych” pozostawały wyższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Średnia cena w dużym hurcie zeszłą, w omawianym okresie z 1,05 zł/kg na 0,70 zł/kg.
Istotną różnicą, w stosunku do rynku marchwi, był fakt, że w połowie maja pojawiły się na rynku buraki młode (w pęczkach). Ich ceny były na poziomie 2,50 – 4,00 zł/pęczek. I choć nie były one dużą konkurencją ilościową, to jednak pogłębiły nieco spadkowy trend cen burakó1) „starych”.
W kolejnych miesiącach ta presja będzie jeszcze większa. Pojawią się młode buraki obcinane. Oczywiście kluczowym czynnikiem jest tu pogoda, ale można zakładać, że rosnąca podaż młodych buraków sprawi, iż te „stare” będą schodziły z rynku w spadkowym trendzie cenowym.
Cebula
Sytuacja na rynku cebuli różniła się od tego, co działo się w segmencie warzyw korzeniowych. Zapasy „starej” cebuli (nie tylko w Polsce) już na początku maja były ograniczone. A świadomość, że nowy sezon będzie opóźniony sprawił, że popyt na cebulę z zeszłorocznego zbiory jeszcze się umacniał. To, oraz fakt, że dostępność cebuli importowanej (głównie z Holandii) była ograniczona przyniósł, w konsekwencji wzrostową tendencję cenową. Średnia cena w dużym hurcie wzrosła z 0,85 zł/kg do 1,10 zł/kg. Co prawda, w drugiej połowie maja cena spadła do 0,95 zł/kg, ale maj cebula kończyła na poziomie 1,00 zł/kg. Znacznie wyżej niż przed rokiem, na poziomie analogicznym, co w roku 2011.
Taki kierunek zmian cen cebuli w maju zapowiada mocną końcówkę sezonu. Zapasy były niskie już na początku maja, co każe prognozować kłopoty podażowe. Sytuacja z importem nie zmieni się, młodej cebuli szybko nie przybędzie. A nowy sezon cebuli w łusce wystartuje dopiero w połowie lipca. To jeszcze sporo czasu. Wszystko to każe przypuszczać, iż ceny „starej” cebuli pozostaną na wysokim poziomie, a nawet będą jeszcze się umacniać.
Ziemniaki
Po wzroście cen ziemniaków w kwietniu, maj przyniósł ich zniżki. Jednak ceny, choć spadały, to i tak utrzymały się, przez cały omawiany okres, na poziomie wyższym niż przed rokiem. Zresztą wyraźniejszy trend spadkowy zarysował się dopiero w drugiej połowie maja. Generalnie, cena średnia w dużym hurcie spadła z 0,79 zł/kg do 0,45 zł/kg.
Faktycznie, spadek był dość duży, niemal o połowę. Wielu producentów było rozczarowanych. Zwłaszcza, że sezon na ziemniaki młode był opóźniony i nie pojawiły się one w maju na rynku dużego hurtu. I wiadomo było, że polskie młode ziemniaki nie pojawią się na rynku (w większych ilościach) wcześniej, jak na początku drugiej dekady czerwca.
W takim kontekście spore spadki cen ziemniaków „starych” mogłyby dziwić. Ich przyczyna jest jednak dość oczywista. Konsumenci odwracają się od „starego” ziemniaka i z chęcią kupują ziemniaki młode. Tyle, że nie polskie, ale te importowane z Cypru czy Egiptu. I nie ważne jest nawet to, że ten import ma dużo wyższe ceny niż ziemniak polski. W maju ludzie chcą jeść ziemniaki młode a nie stare.
Nie mniej taka sytuacja w maju nie oznacza, że trend spadkowy zdominuje rynek czerwcowy, nawet jeśli pojawią się ziemniaki młode z krajowych upraw. Istotny jest bowiem ogólny bilans ziemniaków na rynku. Zapasy ziemniaków „starych” są już niskie, a duża część strony popytowej rynku (stołówki, gastronomia itp.) musi bazować właśnie na ziemniakach „starych. Młode jeszcze długo będą za drogie. Może dojść nawet do umocnienia ceny ziemniaków „starych”.
Nie mniej w dłuższej perspektywie oczywiście należy oczekiwać wzrostu podaży ziemniaków młodych i wypychania z rynku ziemniaków z zeszłorocznego zbioru. Oczywiście tempo tego wypychania w największej mierze uzależnione jest od pogody.
Pomidory i ogórki szklarniowe
W maju, jak należało się tego spodziewać, w segmencie pomidorów i ogórków szklarniowych królował trend spadkowy. jest to charakterystyczne dla tego okresu sezonu, gdy szybko rośnie podaż, a z popytem bywa różnie.
Sytuację na rynku pomidorów szklarniowych pokazuje wykres obok, opisujący zmiany cen pomidorów wielkości B. Ceny pomidorów w innych wielkościach zachowywały się analogicznie. Średnia cena w dużym hurcie pomidorów B zaczynała maj na poziomie 6,33 zł/kg by potem szybko spaść do 3,08 zł/kg. Taki spadek jest charakterystyczne dla tego okresu roku, kiedy podaż pomidorów szybko rośnie. Zwłaszcza, że ceny tych warzyw rosną przed końcem kwietnia, kiedy to zwiększony popyt przed długim weekendem napędza sprzedaż. Potem ten popyt słabnie co przyspiesza początek trendu spadkowego.
W tym roku obniżka cen polskich pomidorów dodatkowo pogłębiona była przez szybki spadek cen pomidorów holenderskich. Tani import przyczynił się zatem do głębszego spadku cen niżby wynikało to z samego wzrostu podaży pomidora krajowego. Wpływ cen towaru z Holandii widać było też w drugiej połowie miesiąca. Gdy holenderskie pomidory podrożały, to i na polskim rynku ceny wzrosły – średnia do 3,83 zł/kg. Maj kończył się dla pomidorów B z ceną średnią 3,58 zł/kg.
Prognozy na kolejne miesiące pozostają takie same, jak te formułowane w kwietniu. Generalnie należy spodziewać się dalszych obniżek wraz z rosnącą podażą. Tempo tej tendencji i jej ewentualne zakłócenia będą pochodną warunków pogodowych.
Sytuację w segmencie ogórków szklarniowych omówimy na przykładzie ogórków krótkich. Ceny ogórków długich, w omawianym okresie, zachowywały się analogiczne. Jak widać na odpowiednim wykresie w czerwcu wyraźnie dominował trend zniżkowy. Analogicznie, jak w przypadku pomidorów, jego motorem był wzrost podaży ogórków.
Jednak do połowy miesiąca, pomimo tendencji spadkowej, ceny hurtowe ogórków szklarniowych utrzymały poziom wyższy niż w poprzednich latach. Dopiero trzeci tydzień maja przyniósł spadek, który uplasował ceny ogórków poniżej poziomu z zeszłego roku. Nie mniej w końcówce miesiąca było znów lepiej niż w roku 2012. Średnia cena ogórków w maju spadła z 5,50 zł/kg do 3,15 zł/kg.
W przypadku ogórków tak, jak w przypadku pomidorów generalna prognoza pozostaje niezmieniona. Cen będą spadać wraz z coraz wyższą podażą. Czynnikiem kluczowym będzie pogoda, która zadecyduje o ewentualnych krótkookresowych zaburzeniach trendu ogólnego, lub gdy będzie wyjątkowo korzystna, to zdynamizuje i pogłębi ten trend.
Zobacz więcej: Buraki
Kwiecień – przełom na rynku
