Bakterioza pierścieniowa ziemniaka

Bakterioza pierścieniowa ziemniaka to jedna z najgroźniejszych chorób ziemniaka. Wywoływana jest przez bakterie Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus (Cms). Zarówno w Polsce jak i w większości krajów świata jest wpisana na listę chorób kwarantannowych.

Nie dzieje się tak bez przyczyny. Jej rozpowszechnienie może wywołać duże straty gospodarcze, a całkowite jej wyeliminowanie jest bardzo trudne. Patogen rozprzestrzenia się na różne sposoby. Do najczęstszych źródeł infekcji dochodzi poprzez porażony materiał nasadzeniowy. Jednak do przenoszenia bakterii może dochodzić również przez kontakt bulw zdrowych z porażonymi, szczególnie jeśli bulwy lub kiełki są uszkodzone. Innymi źródłami mogą być: woda, owady (mszyce, stonka ziemniaczana) oraz bezpośrednio kontakt roślin w polu.

Patogen może przerwać kilka lat w formie latentnej (utajonej). Najkorzystniejszymi warunkami do ujawnienia i rozprzestrzeniania się choroby jest sucha i upalna pogoda. Objawy na roślinach widoczne są pod koniec okresu wegetacji i mogą być podobne jak przy innych chorobach oraz problemach fizjologicznych tj. więdnięcie i usychanie części lub całych roślin. Objawy porażenia na bulwach widoczne są po przekrojeniu. W miejscach przechodzenia wiązek przewodzących występują kremowo-żółte przebarwienia, a po ściśnięciu wycieka serowata maź. W zaawansowanych stadiach porażenie jest widoczne na całych bulwach w formie pęknięć, plam, a następnie gnicia.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed przedostaniem się choroby do gospodarstwa jest sadzenie kwalifikowanych lub przebadanych sadzeniaków. Najważniejszym elementem ochrony przed rozprzestrzenianiem się choroby jest zachowanie wysokiej higieny i czystości produkcji oraz dezynfekcja pomieszczeń, maszyn i narzędzi, opakowań. Maksymalne ograniczenie możliwości rozprzestrzeniania się bakteriozy pierścieniowej ziemniaka jest obecnie jednym z ważniejszych zadań jakie realizuje PIORiN. Ma to bardzo duże znaczenie dla uprawy ziemniaka w Polsce. Przede wszystkim rozprzestrzenianie się choroby stanowi zagrożenie dla jakości oraz ilości zbiorów.

Innym kluczowym aspektem jest brak możliwości jakiegokolwiek przemieszczania zebranych bulw poza gospodarstwo po wykryciu choroby, a więc praktycznie jedyną możliwością spożytkowania takich ziemniaków jest parowanie i spasanie. Inspektorzy PIORiN prowadzą systematyczne kontrole zdrowotności i pobierają próby do badań na obecność bakterii Cms. Po wykryciu choroby w drodze decyzji zostają określone strefy porażenia oraz bezpieczeństwa. Jeśli przestrzegane są warunki prowadzenia uprawy wynikające z decyzji udaje się skutecznie wyeliminować chorobę z gospodarstwa. Dzięki rejestracji producentów prowadzonej przez inspekcję produkcja ziemniaka jest pod stałym nadzorem i możliwa jest w miarę skuteczna walka z patogenem.

Jacek Jatczak (na podstawie materiałów PIORiN)

Zobacz więcej: Ziemniaki